Stikstofakkoord geeft jonge boeren kopzorgen: “Desnoods verhuis ik naar het buitenland”

© Stefaan Beel
Philippe Verhaest

Het stikstofakkoord zorgt voor dreigende wolken boven onze landbouwsector. Ook de laatstejaars van VABI, de bekende landbouwschool in Roeselare houden het hele dossier van dichtbij in de gaten. Bij de leerlingen, die uit alle windstreken van het land naar het hart van West-Vlaanderen afzakken, is stikstof momenteel hét gespreksonderwerp. Wij geven drie van hem een stem.

Anneline De Bruyne (17, Moeskroen): “Als het regent in Vlaanderen, zal het druppelen in Wallonië”

De van Moeskroen afkomstige Anneline De Bruyne (17) volgt het zesde jaar Landbouw en wil deze zomer definitief op de ouderlijke hoeve aan de slag gaan. Haar ouders runnen een melk- en vleesveebedrijf. “In Wallonië hangt er geen stikstofakkoord boven ons hoofd, maar we volgen de situatie in Vlaanderen en Nederland wel op de voet”, zegt ze. “Ook hier op school praten we er vaak onderling over. Zo goed al alle leerlingen in de land- en tuinbouwrichtingen voelen zich betrokken partij. Dit gaat immers over hun toekomst.”

Momenteel hoeven Anneline en haar familie geen strengere stikstofregels te vrezen, maar ze zijn op hun hoede, valt te horen. “Als het regent in Vlaanderen, dreigt het al eens te druppelen in Wallonië. Wie zegt er dat ze straks ook aan de andere kant van de taalgrens niet wakker schieten?”

Een alternatief heeft Anneline niet. “Voor mij is het duidelijk: wanneer ik afgestudeerd ben, ga ik fulltime aan de slag in het landbouwbedrijf van mijn ouders. Ik ben er opgegroeid, help nu al voor en na school intensief mee. Een plan B is geen optie. Ik kan me ook geen ander leven inbeelden. Op onze hoeve voel ik me een met de natuur. En op mijn tractor kom ik volledig tot rust. Ik hoop dat mijn Vlaamse klasgenoten nog voor een zelfde mooie toekomst kunnen kiezen.”

© Stefaan Beel

Ruben Es (18, Geetbets): “Hele generatie jonge landbouwers dreigt aan de kant te staan”

Ruben Es’ (18) roots liggen in het Vlaams-Brabantse Geetbets, maar zijn landbouwopleiding volgt hij bewust aan VABI. “Omdat het de beste landbouwschool van het land is”, benadrukt de zevendejaars Technisch Melkvee. Op 190 kilometer van de Roeselaarse Sint-Michielskerk is het landbouwbedrijf met melkvee en akkerbouw te vinden. “Momenteel zijn we nog altijd een groen bedrijf”, glimlacht hij. “Maar tegelijk stel ik me wel vragen over wat er de komende jaren op ons kan afkomen. Nu is uitbreiden niet aan de orde, maar je weet nooit wat de toekomst brengt. Ik help elk vrij moment mee en wanneer ik in onze stallen aan de slag ben, spookt dat hele stikstofakkoord wel door mijn hoofd. De hele landbouwsector wordt veel te veel met de vinger gewezen. Er is een evenwicht tussen natuur en landbouw nodig en daar willen wij, jonge landbouwers, mee aan helpen. Maar alles moet in proportie zijn.”

Ruben wil op termijn hoe dan ook het landbouwbedrijf voortzetten. “Ik zie me niet aarden in een andere omgeving. Plus: ik studeer hier ook voor. Mijn opa, 80 jaar ondertussen, helpt nog altijd mee. Als ik dat later met mijn eigen kleinkinderen zou kunnen doen… Ik kan me geen mooier beroep inbeelden: je voelt je vrij, je zorgt voor dieren…” Voor Zuhal Demir heeft Ruben een gouden raad. “Kijk verder dan de landbouwsector. Ook de industrie kan zijn steentje bijdragen. En waarom er niet voor kiezen om landbouwbedrijven zonder opvolging op termijn te laten uitdoven? Nu dreigt een volledige generatie jonge, ambitieuze landbouwers aan de kant geschoven te worden.”

© Stefaan Beel

Kenneth D’hauwe (19, Wetteren): “Als er hier geen adem ruimte meer is, ga ik in Denemarken boeren”

Kenneth D’hauwe (19), zevendejaars Technisch Melkvee, is opgegroeid op een landbouwbedrijf in Wetteren waar melkvee met akkerbouw wordt gecombineerd. “Ik ben fel met het stikfstofakkoord bezig”, geeft hij toe. “Bij ons thuis hebben we onze uitbreidingsplannen zelfs in de diepvries gestoken. Het akkoord kwam als een koude douche. Nu staat alles on hold. We zijn groen, maar wat wordt het binnen enkele jaren? De huidige regels zullen zélf voor verstikking zorgen. We hebben nog een vergunning tot en met 2027, maar we moeten weten waar we aan toe zijn. Binnen drie jaar moeten we onze nieuwe vergunning aanvragen.”

Kenneth zou de vierde generatie op de ouderlijke hoeve worden. “En dat is tot nader order nog altijd het plan. Boeren is een passie. Hopelijk hypothekeert dit hele akkoord mijn plannen niet. Al heb ik wel uitweg. Als het beleid ons in Vlaanderen geen ademruimte geeft, zal ik naar het buitenland trekken om een bedrijf uit de grond te stampen. Ik heb al stage gelopen in Denemarken, daar is wél nog ruimte. Letterlijk en figuurlijk. En wordt er in dialoog getreden met de sector.”

Een ander beroep uitoefenen, is niet aan de orde. “Boer zijn, is het mooiste wat er is. Het is vaak heel hard werken, maar zo voelt het nooit aan. Er komt heel wat stress bij kijken, maar dat vergeet je in een vingerknip wanneer je op het veld of tussen je dieren aan het werk bent. Ik hoop gewoon dat minister Demir beseft dat de landbouw de enige sector is die nu al zelf stikstof reduceert, onder andere met vlinderbloesemgewassen. Laat ons mee de kwestie aanpakken, maar geef ons een toekomst. We zijn broodnodig.”