Haven van Zeebrugge vaart door woelige coronastorm

De haven van Zeebrugge begon fantastisch aan het jaar, maar de coronacrisis sloeg hard toe. © Belga/Kurt Desplenter
Roel Jacobus
Roel Jacobus journalist/muzikant

Het zag er zó goed uit voor Zeebrugge in 2020. De bedrijven hadden in nieuwe trafieken geïnvesteerd en haalden in het eerste kwartaal een recordvolume van 14,38 miljoen ton goederen. Maar dan werden de cruises en passagiers knock-out geslagen en nu krijgt ook het goederentransport klappen. Voorman van de havenbedrijven Marc Adriansens zucht: “De helft van de havenarbeiders zit nu werkloos thuis. De komende weken en maanden gaan veel trafieken heropstarten maar deze achterstand kunnen we niet meer inhalen.”

Eerst het goede nieuws: de haven van Zeebrugge is nog volledig operationeel. Dat is nodig voor de nationale en internationale bevoorrading. En voor de 10.000 mensen die er direct of indirect hun inkomen uit halen. Maar in veel havenbedrijven wordt het met de dag stiller doordat wereldwijd de productie en verkoop van veel goederen stilgevallen is.

“Over het algemeen schat ik dat de helft van de meer dan 2.000 erkende havenarbeiders werkloos thuis zit”, zegt Marc Adriansens, gedelegeerd bestuurder van International Car Operators (ICO). Hij is een van de weinige bedrijfsleiders die deze week een kat een kat durft te noemen. Hij is ook een van de weinigen met een goed overzicht, als voorzitter van de vereniging van private ondernemingen Apzi-Voka en van de werkgeverscentrale voor havenarbeid Cewez.

Cruiseseizoen om zeep

De coronacrisis zette voet aan wal in Zeebrugge op woensdag 11 maart. Toen mochten bijna 3.000 passagiers het cruiseschip Aidamar niet verlaten. Een Duitse opvarende was vermoedelijk in contact geweest met iemand die het coronavirus had. Het schip moest doorvaren naar Rotterdam. Weinigen konden toen vermoeden dat het cruiseseizoen al definitief stopte nog voor het echt moest beginnen.

(lees verder onder de foto)

Cruiseschip Aidamar lag even in quarantaine in de Zeebrugse haven.
Cruiseschip Aidamar lag even in quarantaine in de Zeebrugse haven.© Belga/Kurt Desplenter

Automarkt stokt

Zeebrugge is met 390 hectare parking de grootste draaischijf voor nieuwe auto’s ter wereld. In maart stopte in veel landen de verkoop en verdeling. Maar ondertussen bleven de schepen met auto’s na een wekenlange tocht wel toestromen. De in allerijl opgerichte Taskforce Corona Zeebrugge vond 30 hectare om het overschot van die auto’s te stallen. Een eerste gedeelte daarvan is nu al provisoir verhard.

(lees verder onder de foto)

Marc Adriansens.
Marc Adriansens.© Stefaan Reuse

“Maar we hebben al heel veel wagens afgeleid naar andere havens en terreinen in het binnenland. Er wordt ook aan gedacht om werkloze autoschepen als drijvende stockage te gebruiken. Deze week kwamen er nog nauwelijks schepen met wagens toe. Ondertussen staan er al meer dan 100.000 auto’s te wachten. Tot minstens half mei kunnen we niks afvoeren”, zegt Adriansens.

“In Zeebrugge staan meer dan 100.000 nieuwe wagens te wachten”

Zelfs wanneer vanaf half mei in veel landen de productie en verkoop zou heropstarten, blijft het een verloren jaar. “Japanse wagens bijvoorbeeld moeten zes weken varen. Dit betekent dat ze hier pas eind juni, begin juli aankomen. Het doel van de Zeebrugse behandelaars om dit jaar samen drie miljoen wagens te verwerken, mogen we vergeten.”

(lees verder onder de foto)

Volle parkings bij ICO.
Volle parkings bij ICO.© Roel Jacobus

P&O Ferries in geldnood

Levensbedreigende donderwolken hangen er boven P&O Ferries. De enige overgebleven passagiersdienst was een rots in de Zeebrugse branding sinds de jaren 60. In maart werd beslist om op Zeebrugge-Hull alleen nog vracht mee te nemen. Maar ook dat kon de dienst niet redden. Sinds begin april ligt de Pride of York aan de kant in Hull en vorige week werd zusterschip Pride of Bruges geparkeerd in Rotterdam. Samen goed voor een verlies van 14 overtochten per week. Momenteel verzekert P&O Ferries met nog slechts vier schepen vrachtvervoer naar Hull, Tilbury (Londen) en Teesport (Middlesbrough).

De 48 bedienden en 200 havenarbeiders in Zeebrugge wachten in spanning af of P&O Ferries de coronacrisis overleeft. De rederij uit Dover zette al 1.400 mensen op tijdelijke werkloosheid en legde tal van schepen aan de kant. Hoewel ze eigendom is van het vermogende Dubai World Ports, is haar eigen kas bijna leeg. P&O Ferries liet in een ongekende oproep weten dat ze bijna 300 miljoen steun zoekt om te overleven.

CSP optimistisch

Containerterminal CSP Zeebrugge vond zijn tweede adem, zegt managing director Carla Debart. “In maart lag het volume 30 procent lager door zes geannuleerde afvaarten en ook in april waren er een aantal zulke blank sailings. Dit betreft voornamelijk export want op het vlak van import blijven de volumes op niveau. Dit houdt ook het transhipment en de feederlijnen naar andere Europese bestemmingen gaande. Hoe vaak onze spoorconnecties met het Europese binnenland rijden, hangt nauw samen met het al dan niet doorgaan van de aanlopen.”

“Ik heb het gevoel dat de economie zich snel zal herstellen”

Debart is optimistisch: “Ik heb het gevoel dat de economie zich snel zal herstellen. Van zodra de toestand in de landen stelselmatig weer normaliseert, zullen de opgebruikte voorraden aangevuld moeten worden. Ik blijf zelfs geloven dat onze terminal over heel 2020 vooruit zal gaan. Ten opzichte van 500.000 TEU (containereenheden, red.) vorig jaar zie ik ons rond 600.000 TEU eindigen.”

(lees verder onder de foto)

Carla Debart.
Carla Debart.© Roel Jacobus

Roro blijft rollen

De roll-on/roll-off diensten van DFDS en CLdN naar Scandinavië blijven varen, zij het met minder volume. CLdN garandeert al haar rorolijnen naar Scandinavië, de Baltische staten, de Britse eilanden, Spanje en Portugal. Door alleen onbegeleide vracht mee te nemen, ondervindt ze geen hinder van de covid-19-maatregelen voor chauffeurs en passagiers.

CLdN Ro-Ro verdubbelde vorige week zelfs haar aanbod naar Ierland. In plaats van twee keer vaart ze nu drie keer per week naar Dublin en er kwam een wekelijkse tocht naar Cork bij. Daarmee bedient ze de Ierse markt door letterlijk de Brexit te omzeilen.

Financiële ademruimte

Het havenbestuur is bereid om aan de bedrijven financiële ademruimte te geven. “Wie in de problemen komt, kan drie maanden betalingsuitstel krijgen voor het gebruik van de gronden en voor het aanmeren van schepen”, zegt havenvoorzitter Dirk De fauw. Apzi-Voka heeft intussen gevraagd om die maatregel te veralgemenen omdat álle bedrijven onder de crisis te lijden hebben.

Daarnaast genieten alle bedrijven in het havengebied van het stedelijk relanceplan. Het stadsbestuur besliste om dit jaar de belasting op bedrijfsoppervlakten van meer dan 2.000 vierkante meter niet te heffen. Het gaat om een bedrag vanaf 1.250 euro tot een plafond van 75.000 euro. Een tiental bedrijven in de haven bevinden zich in de maximale categorie.

Kiwi’s en fruitsap

Ook in moeilijke tijden blijft de consument eten en drinken. Dat is de positieve boodschap voor Zespri, Tropicana en Belgian New Fruit Wharf (BNFW). Bij Zespri is het kiwiseizoen gestart, goed voor tot in de herfst wekelijks een schip met miljoenen Nieuw-Zeelandse vruchten voor de Europese markt. Dit betekent werk voor een 250-tal verpakkers van Zespri en een 80-tal havenarbeiders van BNFW. De bedrijven maken zich sterk dat verdeling naar de Europese gebruikers niet in het gedrang zal komen. BNFW lost ook de schepen met Braziliaans fruitsap bij Tropicana (PepsiCo), waar een 250-tal medewerkers de fruitsappen samenstellen en verpakken.

Het kiwiseizoen is vroeger dan anders gestart.
Het kiwiseizoen is vroeger dan anders gestart.© Roel Jacobus

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier