Haalbaarheidsstudie voor de kweek van grijze garnalen: “Dit is geen concurrentie voor de kustvissers”

© JRO
Jeffrey Roos
Jeffrey Roos Medewerker KW

Krijgt Oostende binnenkort een kwekerij van grijze garnalen? Als het van de kustvissers afhangt, hoeft dat helemaal niet. “Dat er subsidies uitgetrokken worden om garnalen te kweken is ronduit degoutant”, klinkt het bij reder Christel Dewaele. Vlaanderen trekt 372.000 euro uit om de haalbaarheid te onderzoeken.

Oostende kroonde zich de afgelopen weken tot ‘koningin der garnaalkroketten’. Garnalen worden maar al te vaak het goud van de Noordzee genoemd. Maar de vangst van grijze garnalen is de laatste jaren sterk afgenomen. Ook grote garnalen van meer dan 7 centimeter zijn blijkbaar uitzonderlijk geworden. Vorige week stelde Vlaams Volksvertegenwoordiger en burgemeester Bart Tommelein (Open VLD) een parlementaire vraag aan minister van Visserij Hilde Crevits (CD&V) waaruit blijkt dat er een belangrijk proefproject voor de kweek van garnalen in de startblokken staat.

Het nieuwe project zou aan de basis liggen van de magere vangst van garnalen de afgelopen jaren. “Het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO), dat in Oostende gevestigd is, krijgt samen met het Oostendse bedrijf Brevisco Vlaamse steun om de economische en technische haalbaarheid te onderzoeken voor de kweek van grijze garnalen. Indien het aquacultuurproject slaagt, dan zou dat een belangrijke doorbraak zijn voor de sector”, vertelt Bart Tommelein. “Er moet gezocht worden naar innovatieve methodes om het aanbod aan garnalen te versterken.”

Innovatieve projecten

Naast de haalbaarheid van de kweek van grijze garnalen zal ook de mogelijkheid onderzocht worden of levende garnalen verhandeld kunnen worden. Er wordt 372.000 euro geïnvesteerd in het project, waarvan 78 procent wordt gesubsidieerd via zowel het Europees fonds voor maritieme zaken als het Vlaams financieringsinstrument voor de visserij- en aquacultuursector. “De uitwerking is nog niet voor meteen. De projectpartners zullen tot 1 juli 2023 krijgen om hun onderzoek te finaliseren. De kweek zou vooral mogelijkheden bieden naar kwaliteit en duurzaamheid toe”, aldus Tommelein.

Brevisco, het bedrijf dat samen met het ILVO de haalbaarheid zal onderzoeken, werd in 1981 opgericht door reder Willy Versluys. De nadruk bij de opstart lag op onderzoek in visserij-activiteiten. Het engageert zich in innovatieve projecten waaronder aqua- en maricultuur. Het experimenteert daarnaast met de mosselcultuur in de Noordzee. “Garnalen zijn eigenlijk een seizoensvangst. Iedereen weet nog dat de garnalen in januari erg prijzig waren ten opzichte van andere periodes in het jaar met tot wel 20 euro per kilo garnalen”, vertelt Willy Versluys. “Dat komt omdat er praktisch geen aanvoer was van garnalen. Dan kwam ook nog eens de coronacrisis opzetten. Dat zorgt dat het zeker geen goed jaar geweest is voor onze garnalen. Nu zijn er volop garnalen en liggen de prijzen redelijk laag. Het is dan ook het seizoen, dat loopt van september tot december.”

Grote garnalen

Het project is volgens Willy iets helemaal anders. Het gaat niet over magere of vette jaren in de garnalenvisserij. “Mensen willen graag grote garnalen en die zijn er momenteel amper of helemaal niet”, vervolgt Willy. “Grote garnalen trekken nu eenmaal meer aan. We weten trouwens ook niet wat de toekomst zal brengen. Hoe zal de garnalenvangst in onze Noordzee evolueren? Daarnaast starten we ook niet van vandaag op morgen met de kweek. We weten echter wel hoe het moet.”

Een garnaal is een moeilijk beestje om te kweken. Velen hebben het al geprobeerd, maar niemand is er ooit in geslaagd – Willy Versluys van Brevisco

Bij ILVO is men momenteel bezig met het verzamelen van eitjes van de garnalen om die vervolgens op te kweken tot kleine larven. “We gaan nu kijken hoe dat proces precies evolueert. Hoe snel groeien die larven, wat zijn de overlevingskansen… enzovoort. Die larven worden gekweekt in een soort van leefbakken. Een garnaal is een moeilijk beestje om te kweken. Velen hebben het al geprobeerd, maar niemand is er ooit in geslaagd. Wat onze slaagkansen dan zijn? Men kan nooit 100 procent zeker zijn, maar mijn gevoel zegt dat we in ons opzet zullen slagen. Uit voorbije laboproeven hebben we gemerkt dat het zeker kan. Alleen moeten de randvoorwaarden optimaal zijn. Als we op termijn overschakelen naar een commerciële kweek, dan moeten tegen dan alle moeilijkheden onderbouwd en opgelost zijn. We gaan ons ook vooral toespitsen op die grotere garnalen van minstens 7 centimeter. Er is vooral een grote vraag naar vanuit Frankrijk en ook verschillende andere landen zijn vragende partij om grote en levende garnalen uit te voeren. Als het lukt willen we de markt aanboren. Ik wil dit al 25 jaar en nu hebben we de tijd om dat uit te voeren”, aldus Versluys.

“Degoutant”

De kustvissers zelf zijn minder tevreden met het project. “Wij zijn een noodlijdende sector en het wordt tijd dat er ook eens aan ons, de kustvissers, gedacht wordt”, reageert Christel Dewaele, reder van de O.191 Romy, boos. “Niemand is zo onderhevig aan controles als wij. Dat er dan subsidies uitgetrokken worden om garnalen te kweken die even goed uit onze Noordzee kunnen komen, is ronduit degoutant. En ik denk dat ik in naam van alle kustvissers mag spreken. De evolutie kan je niet tegen houden, maar alles wat gekweekt wordt, is niet goed. Onze vissers wagen dagelijks hun leven en koken de garnalen aan boord van het schip. Op de goede oude manier, zoals het hoort. Ik wil er wel bij zeggen dat ik zeker niets tegen Willy Versluys zelf heb, maar het wordt tijd dat er ook eens aan ons gedacht wordt. Dat ze maar eens iemand vanuit Brussel een nachtje mee op zee sturen, men zal er een ander idee over hebben. Ik wil echter wel benadrukken dat we de laatste twee jaar volop gesteund worden door het Oostendse stadsbestuur.”

“Belangen verdedigen”

Volgens Willy Versluys is er geen concurrentie met de kustvissers die hun vis aan de Oostendse Vistrap aan de man brengen. “Die garnalen worden ‘s nachts gevangen, meteen gekookt en vers aan de man gebracht. Daarnaast vangen niet heel veel vissers nog garnalen. In Nieuwpoort zijn er nog een drietal en ook Oostende telt nog amper vijf garnalenvissers. Daarnaast vangen ze ook niet altijd op garnaal, de focus wordt heel veel gelegd op andere vis. Er zijn er heel weinig die jaar in, jaar uit op garnaal vissen. Dat is veel te weinig om de Vlaamse markt te bevoorraden”, besluit Willy.

Bart Tommelein snapt de reactie van de kustvissers, maar wil ze gerust stellen. “Ik zit in het parlement om hun belangen te verdedigen, maar dat betekent niet dat we niet op zoek moeten gaan naar vernieuwing. We moeten durven innoveren. Het is positief dat er onderzoek gebeurt naar de kweek van garnalen. Als wij het niet doen, dan gaan ze het wel in een ander land doen. Maar ik heb alle begrip voor de kustvissers, maar als garnaal ingevoerd wordt uit het buitenland, dan zijn we verder van huis. We moeten de visserij in zijn totaliteit versterken. Dit is zeker geen aanval op onze kustvissers, integendeel. Ik koop zelf ook garnalen aan de vistrap en die zijn superlekker”, aldus de Oostendse burgemeester.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier