Intendant Ventilus is (bijna) klaar met zijn advies en wat blijkt? Er is wél een alternatief voor Ventilus

Guy Vloebergh, de intendant die het vastgelopen Ventilus-dossier nieuw leven moet inblazen, heeft donderdag zijn voorlopige bevindingen voorgesteld. Daaruit blijkt dat er wel degelijk een alternatief is voor de kilometerslange lijn van bovengrondse hoogspanningsmasten, zoals initieel gepland was. Alleen is ‘optie B’ niet even performant als Ventilus en wellicht ook duurder. Ondertussen weigert bevoegd minister Zuhal Demir (N-VA) de knoop door te hakken zolang het protest tegen Ventilus blijft duren.

Donderdagavond stelt Guy Vloebergh de voorlopige bevindingen voor die hij de voorbije maanden samen met zijn team van experts opstelde. In het publiek zitten burgemeesters, vertegenwoordigers van de middenveldorganisaties en van de burgerplatformen tegen Ventilus. Begin mei kreeg Guy Vloebergh van minister Demir de opdracht om in West-Vlaanderen een draagvlak te creëren voor het gestrande Ventilus-project. Ventilus moest een nieuwe elektriciteitssnelweg worden die de energie van de windmolenparken op zee naar land zou brengen, de aansluiting zou vormen met het binnenlands netwerk én het West-Vlaamse elektriciteitsnetwerk zelf ook zou versterken.

Onder meer langs de E403 tussen Torhout en Izegem zou een kilometerslange lijn van nieuwe hoogspanningsmasten gebouwd worden. Die plannen botsten echter op luid protest van talrijke burgerplatforms en van tal van burgemeesters van de betrokken gemeenten. Met een verzoekschrift bij het Vlaams Parlement van bezorgde buurtbewoners om het hele project stil te leggen, leek de realisatie van Ventilus gedoemd om te mislukken. Het was aan Guy Vloebergh om er de voorbije maanden terug leven in te blazen door gesprekken te voeren met alle belanghebbenden en bijkomend onderzoek te laten uitvoeren.

Ondergronds

Op het vlak van technologie is de conclusie van Vloebergh en zijn team duidelijk: als men alle doelstellingen van Ventilus wil realiseren, dan is wisselstroom – en dus bovengrondse masten – de enige mogelijkheid. Professor Dirk Van Hertem (KULeuven) becijferde dat als men een robuust netwerk wil dat standhoudt als de Stevin-lijn tussen Zeebrugge en Zomergem uitvalt, de energie van de windparken op zee aan land kan brengen én een versteviging van het huidige West-Vlaamse netwerk betekent, ondergronds gaan op gelijkstroom geen optie is.

Maar ondergronds gaan is wél een optie als je Nautilus – de verbinding met Verenigd Koninkrijk – en de windmolenparken apart ondergronds aankoppelt en de versterking van het huidige netwerk realiseert met minder krachtige hoogspanningsmasten dan nu voorzien zijn. “Ondergronds gaan heeft voordelen, alleen al op vlak van gezondheid. Er is minder straling. Er is ook een voordeel voor de omgeving en de landschappen. Beide projecten hebben dus voor- en nadelen en het zijn de criteria die we gebruiken om die twee met elkaar te vergelijken die nu nog verder bekeken moeten worden”, zegt Guy Vloebergh.

Gezondheid

Het protest van de burgerplatforms en de burgemeesters kwam er vooral door de bezorgdheden rond de impact van eventuele straling op de gezondheid van omwonenden. Normen daarvoor bestaan er op vandaag niet, laat staan enige vorm van handhaving. “Daar willen we verandering in zien”, zegt Guy Vloebergh. In samenspraak met stralingsexpert Dirk Adang legde hij een voorstel tot normering vast.

“Er is een statistisch verband aangetoond tussen straling en kinderleukemie. Bij een blootstelling van kinderen aan een straling van 0,4 microtesla over een periode van een jaar is er mogelijk een gevaar. Wij zetten die corridor in een zone tussen de 110 en 180 meter van een mast. De norm voor acute blootstelling leggen we op 100 microtesla. Die normen zouden juridisch afdwingbaar moeten worden, zodat er ook handhaving mogelijk is”, vindt Guy Vloebergh.

Discussie

Eind deze maand moet hij zijn bevindingen overmaken aan minister van Energie Zuhal Demir, die uiteindelijk de knoop moet doorhakken. Al is het nog maar de vraag of de minister dat ook effectief zal doen. Tijdens een discussie in het Vlaams Parlement haalde de minister woensdag hard uit naar haar federale collega’s Vincent Van Quickenborne (Open VLD) en Tinne Van Der Straeten (Groen). Zij kondigden aan dat ze de capaciteit van de windmolens op zee willen verdrievoudigen, via 233 gigantische windmolens.

De druk om een beslissing te nemen in het Ventilus-project neemt daardoor alleen maar toe. “De federale ministers maken grote sier op de Noordzee en ik mag de miserie oplossen”, foeterde Demir in het Vlaams Parlement. “Dit aankondigen terwijl ik de boel moet kalmeren, helpt niet. Ik ga niets vergunnen zolang alle burgemeesters in de streek zich verzetten. Het zullen uiteindelijk de burgemeesters zijn die zullen beslissen of dit project zal doorgaan of niet”, klonk het. “Heel mooi dat ze aan ons denkt, maar het is natuurlijk de minister zelf die deze knoop zal moeten doorhakken”, kaatst alvast Brugs burgemeester Dirk De fauw (CD&V) de bal terug.

Huiswerk

Guy Vloebergh zelf beseft dat zijn huiswerk na de politieke manoeuvres mogelijk deels opnieuw gedaan moet worden. “We gaan met de experts moeten bekijken wat de gevolgen zijn van de plannen die de federale ministers hebben aangekondigd. Er rijzen daar vragen over en als je een draagvlak wil creëren, dan moet je daar een antwoord op bieden. Ik hoop in ieder geval dat mijn werk er zal toe bijdragen dat men snel een goeie beslissing kan nemen”, zegt hij.

Ministers Van Quickenborne en Van Der Straeten begrijpen de uithaal van Zuhal Demir niet. “De uitbreiding van de capaciteit van de windmolenparken heeft geen enkele impact op het Ventilusproject. Elia bevestigt dat ook”, zeggen ze.

Ondertussen zetten ook Voka, de Bond Beter Leefmilieu en de CEO’s van de havens van Antwerpen en Zeebrugge druk om snel een beslissing te nemen in het dossier. ”Het is tijd om een definitief traject uit te tekenen en te werken aan de vergunningen”, klinkt het in een gezamenlijk persbericht.