De driekleur vliegt over het ouderlijke kasteel in Gistel

Waarnemer Marcel de Crombrugghe de Looringhe met piloot Walter Gallez in een vliegtuig Royal Aircraft FactoryBE2c5 © Foto verz. M. Vansevenant Gistel)
Redactie KW

Baron Oscar de Crombrugghe de Looringhe en gravin Odile de T’Serclaes de Wommerson kwamen in 1881 het kasteeltje Bon Vouloir bewonen. In oktober 1918 scheerde hun zoon met de driekleur aan zijn vliegtuig over het kasteel… Na een brand werd het gerestaureerd door Roger Verhelst. “Een levenswerk van mijn man van ettelijke jaren”, vertelt echtgenote Jacqueline Leirman.

In 1878 stopt Oscar de Crombrugghe de Looringhe zijn carrière als burgemeester van Ichtegem en huwt met Odile de T’Serclaes de Wommersom. Uit hun huwelijk zullen elf kinderen geboren worden. Hun jongste telg Marcel (Elsene 1894 Brussel 1978) zal zowel door zijn militaire als professionele carrière de familienaam uitstraling geven. WO I zal een grote impact hebben op het wel en wee van de familie. Vier van hun zonen worden immers vrijwilliger in het Belgische leger.

Hun oudste zoon Roger verlaat Congo om zich op 21 januari 1915 als vrijwilliger bij de Belgische troepen in Rouen aan te sluiten. Hij verbleef 39 maanden aan het front en als onderluitenant van het 7de regiment Karabiniers werd hij gewond in het eindoffensief van Passendale. Van 6 tot 25 oktober 1918 werd baron Roger verzorgd in het Kings Albert Hospital in Londen.

Gewond in eindoffensief

Etienne sloot zich op 4 augustus 1914 aan bij het regiment der Grenadiers in Mechelen. De luitenant van het 4de regiment Karabiniers 2/4 werd eveneens gekwetst bij het eindoffensief rond Passendale. Etienne overleed aan zijn blessures en werd op 9 oktober in De Panne begraven.

Joseph sloot zich aan bij het 22ste Linieregiment en nam deel aan de slag bij Sinte-Margriete-Houtem op 18 augustus 1914. Bij de inname van Tienen werd de gekwetste baron door de Duitsers opgepakt. Gevangen gezet in Duitsland ondernam Joseph diverse vluchtpogingen maar kon pas in 1918 via Zwitserland ontsnappen.

In 1912 wordt Marcel leerling van de Militaire School en bij het uitbreken van de oorlog wordt hij vrijwilliger bij het 22ste Linieregiment. Op 3 augustus werd hij overgeplaatst naar het 2de regiment van de Gidsen die deelnamen aan de Slag van de Zilveren Helmen bij Halen en aan de gevechten in de Getevallei. Al vlug volgt een benoeming tot adjudant en hulponderluitenant.

Waarnemer in de lucht

Verrassend maakt hij een overstap naar het net opgerichte Corps d’Aviation Militaire Belge. Op 11 november 1915 wordt hij tijdens een vlucht gekwetst aan de arm. Hij ontvlucht zijn verblijf in een Engels hospitaal en vervoegt opnieuw zijn eenheid in Veurne. Tijdens een vlucht op 26 september 1916 werd de baron als waarnemer bij kapitein Walter Gallez boven Gistel opnieuw gekwetst. Het vliegtuig kon gelukkig nog veilig landen maar de luitenant moest wel in het hospitaal l’Océan verpleegd worden.

Vier zonen de Crombrugghe de Looringhe worden vrijwilliger in het Belgische leger

In 1917 maakt hij deel uit van het eskader van de luchtaas Fernand Jacquet. Die voerde met de baron als waarnemer/boordschutter talrijke opdrachten uit over het IJzerfront. Ze verschaffen aan de legerleiding kostbare inlichtingen zoals beweging van de infanterie- en artilleriecolonnes en posities van kanonbatterijen. Bij gelegenheid wierpen ze zelfs bommen op gebouwen en spoorwegen.

Moere werd opgeschrikt toen op 17 oktober een Belgisch vliegtuig met een wapperende driekleur laag over de dorpskern en het kasteel Bon Vouloir vloog. Niemand wist dat het de 24-jarige zoon van de kasteelheer was. Moere was immers nog maar net bevrijd. Een tiental muzikanten van de harmonie de Orpheonisten hadden net de bevrijders verwelkomd. Pastoor Gustaaf Ghyoot had zijn ochtendmis moeten onderbreken voor de blijde taferelen in het dorpscentrum. Marcel wist toen nog niet dat zijn ouders in rouw waren door het overlijden op 2 oktober van zijn broer Etienne.

Succesvol zakenman

Na zijn huwelijk met Solange de Borchgrave d’Altena in 1921 vertrok het jonge paar naar Indonesië. Na twee jaar vestigde Marcel zich in Java, waar hij bestuurder werd van een plantage. In WO II moet het gezin met zes kinderen naar Australië vluchten, de oud-piloot wordt directeur van een brouwerij. Ondanks zijn benoeming als tijdelijk consul-generaal van Java in 1946 kon hij de economische activiteiten op de plantage niet normaliseren en moet het gezin na de onafhankelijkheid van Indonesië naar België terugkeren.

Met veel passie restaureerden Roger Verhelst en Jacqueline Leirman gedurende 15 jaar het kasteel
Met veel passie restaureerden Roger Verhelst en Jacqueline Leirman gedurende 15 jaar het kasteel “Le Bon Vouloir”.© AN

In 1949 richtte de zakenman zijn blikken op Zuid-Rhodesië waar hij de ranch Alveston Estate stichtte. In 1962 verkocht Marcel de ranch en kwam zich in België vestigen. In 1963 stichtte hij de firma Snack Strada, die de uitbouw van restaurants langs de autostrades realiseerde.

(MVS)

Feiten

Gelegen dichtbij het front was er in de Godelievestad heel wat oorlogsactiviteit. Denken we maar aan het transport via de spoorlijn naar Oostende, de fronttram van Brugge naar Sint-Pieters-Kapelle, de vele pioniersparken en het Marine Feldlazarett 3 in het kasteel Ter Waere. Vergeten we vooral ook niet de verplichte tewerkstelling bij de aanleg vanaf november 1914 van Flugplatz Ghistelles. De trage aankomst van vliegtuigen in Gistel, de hoge waterstand van het vliegveld en de onzuivere benzine bezorgden de Duitsers echter heel wat kopzorgen bij de uitbouw van het vliegveld. Een belangrijk historisch feit is dat de I. Marine Feldflieger-Abteilung vanuit Gistel op 28 november 1916 Londen bombardeerde. Voor wie meer wil weten over WO I is het boek Gistelse verhalen uit de Groote Oorlog, dat te verkrijgen is in het Godelievemuseum, een echte aanrader.