Vijf pulpfilms die je volgens Jan Verheyen moét gezien hebben

Er zijn al veel te veel dikke boeken geschreven over de serieuze regisseurs van deze wereld, vond filmconnaisseur en zelfverklaarde fan van de wansmaak Jan Verheyen, terwijl de wonderlijke wereld van de foute films uit de jaren 70 vaak vergeten wordt. Dus sloeg hij maar zelf aan het schrijven. Het resultaat is zijn eerste boek, ‘Alle remmen los!’, over de pulpcinema van de jaren 70. Hij pikte er voor ons vijf films uit die je moét gezien hebben.

“De jaren 70 is het enige decennium waarin cinema écht vrij was, ongebonden, losgeslagen zelfs”, zegt Verheyen. “Na de verstikkende censuur die tot eind jaren 60 duurde, werden grenzen verkend. Het leverde films en genres op waar je nu met verbazing, verbijstering en zelfs verontwaardiging op terugkijkt. Het is mijn missie om de pulpcinema uit mijn tienerjaren te proberen (her)waarderen, of toch minstens in zijn context te plaatsen. Dat doe ik kritisch, maar met liefde en nostalgie, en met empathie voor al die filmmakers wiens dromen en ambities veel groter waren dan hun talent of budgetten.”

Speciaal voor onze lezers tipt Verheyen vijf absolute cultfilms uit zijn boek. Al komen die wél met een waarschuwing. “Of een film nu voor de arthouses of voor Kinepolis is bestemd: er is maar één doodzonde die je als regisseur kan begaan en dat is je publiek vervelen. Ik neem geen enkele verantwoordelijkheid want zo ben ik dan ook wel weer voor mensen die door mijn tips geshockeerd zijn. Het kan best dat je het smeerlapperij vindt. Maar hoe fout deze vijf films ook zijn, ze zijn op zijn minst boeiend te noemen.”

Alle remmen los! Jan Verheyen Houtekiet 35 euro.

. Wraakfilms:

Death Wish (1974)

“In Death Wish speelt Charles Bronson een acteur die over welgeteld twee gelaatsuitdrukkingen beschikt een architect wiens vrouw en dochter het slachtoffer worden van een gewelddadige homejacking. Nadat justitie faalt om de daders te straffen, wordt hij de vigilante van New York. Death Wish is een erg brutale film, maar ook fascinerend. Wraak is immers een thema van alle tijden. Het geeft ook een goed beeld van New York in de jaren 70, toen het echt een gevaarlijke stad was. Anno 2020 is Death Wish nog steeds een spannende film, waar je achteraf een fijne discussie over kan hebben: mag het falen van justitie leiden tot burgers die het recht in eigen handen nemen? Kortom: deze film bestaat niet alleen maar uit grotesk geweld, het gáát ook ergens over.”

Sadiconazista’s: Ilsa,

de Wolvin van de SS (1975)

“Sadiconazista’s zijn exploitation films die zich afspelen in naziconcentratiekampen, een aaneenschakeling van seks en sadisme. Nu is het ondenkbaar dat dit ooit gemaakt is, laat staan dat deze films in grote zalen hebben gedraaid. En toch: Ilsa, de Wolvin van de SS was ook bij ons maandenlang te zien, tot in het kleinste gehucht van West-Vlaanderen. De film passeerde ook vrij rimpelloos, zonder verontwaardigde opiniestukken in de krant of protestacties bij de bioscoop. De film is, net als de twee sequels (Ilsa, de Tijgerin van Siberië en Ilsa, de Haremhouder van de Oliesjeiks), schokkend en aanstootgevend, maar technisch best goed gemaakt. Als je je over de morele vraagstukken kan zetten, zijn ze ook zeer onderhoudend en grappig.”

. Mondo’s:

Africa Addio (1966)

“Dit genre ontstond uit de documentaire Mondo Cane (1965), waarin twee Italiaanse regisseurs de wereld rondreisden op zoek naar sensationele rituelen en tradities. Mondo’s focusten op alle continenten die toen nog voor ons exotisch waren. Zodra iemand in Azië of Afrika iets raar deed, stonden er meteen drie cameraploegen bij. Je zou het de voorvader van de reality tv kunnen noemen. In Africa Addio zien we hoe Afrikaanse landen na het einde van het kolonialisme aan hun lot werden overgelaten terwijl ze nog niet klaar waren voor onafhankelijkheid. De leiders waren corrupt en stelden onder andere natuurparken open voor jagers. In de film zie je hoe je, als je maar genoeg betaalde, destijds volledig los mocht gaan in zo’n park. Die scène bezorgt je ook vandaag nog steeds koude rillingen.”

. Barbaren in de bossen: The Texas Chainsaw Massacre (1974)

“We kennen allemaal het clichébeeld van de onschuld van het platteland versus de morele verloedering van de stad. Dit genre keert dat om: het gaat over stadsmensen die in afgelegen gebied terechtkomen, bij compleet ontaarde plattelandsbewoners. Denk aan gemuteerde kannibalen die in de buurt van een radioactieve centrale wonen, of een bende gedegenereerde incestkoppen. De beroemdste film uit dit genre is The Texas Chainsaw Massacre, waarin een groepje jongeren door Texas reist en onderweg in handen valt van een losgeslagen familie die hen achtervolgt, foltert en afslacht met een kettingzaag. Deze film is geregisseerd met een energie waarbij je de adrenaline bijna in elke scène voelt pompen. Het is zeer terecht een cultklassieker.”

. Nunsploitation:

Flavia The Heretic (1974)

“In de jaren 70 waren films over vrouwengevangenissen erg populair. Toen mensen dat eindelijk beu raakten, switchte de aandacht naar een andere mysterieuze gemeenschap met veel vrouwen. In nunsploitation films suggereerde men dat er achter de dikke kloostermuren continu festijnen van lesbische seks en brutale folteringen door sadistische pastoors plaatsvonden. Het is een zeer dubieus genre dat ontzettend veel onsmakelijke rotzooi heeft voortgebracht. Flavia The Hereticis een combinatie van nunsploitation en een film over de inquisitie. Het is een zeer foute film, maar Florinda Volkan is wél een geweldig goede actrice. En geloof me: dat is ongewoon voor dit genre. Daarbij is het ook zo over the top dat het bij momenten zeer vermakelijk wordt.”