Tentoonstelling ‘Oog in oog met de dood’ in het Brugse Sint-Janshospitaal: “Hugo van der Goes was niet gek”

Sibylla Goegebuer en Anne van Oosterwijk bij het gerestaureerde topwerk. © Davy Coghe
Stefan Vankerkhoven

Van 28 oktober tot 5 februari loopt in het Sint-Janshospitaal de expo ‘Oog in oog met de dood’. Centraal kunstwerk is het Brugs museaal topstuk ‘De dood van Maria’ van Hugo van der Goes, waarvan de restauratie vijf jaar duurde.

“Zie je de kaars die de apostel Petrus vasthoudt aan het doodsbed van Maria? De vlam wappert naar rechts, het betekent dat Jezus’ moeder nog niet gestorven is en haar laatste adem uitblaast”, zegt Anne van Oosterwijk, directeur collectie bij Musea Brugge. Samen met curator Sibylla Goegebuer gidst zij ons doorheen de tentoonstelling.

Uiting van devotie

“Dit schilderij uit 1482 mag gerust binnen de top vijf van de kunstwerken van Musea Brugge geplaatst worden. Griet Steyaert heeft het vijf jaar lang gerestaureerd. Het doek was overschilderd, er zijn nieuwe details ontdekt. Zoals een blote teen van een apostel of een stuk gordijn. Het oogt nu veel frisser, voordien was het schilderij dof en vergeeld. Nu komen de karakterkoppen van de twaalf apostelen veel beter over.” Sibylla Goegebuer wijst op een eeuwenoude kroniek van het Rode Klooster en een 19de-eeuws schilderij van Emilie Wauters, die de legende gevoed hebben dat de Brusselse schilder gek geworden was. “De beredeneerde compositie van ons topwerk bewijst het tegendeel. Hugo van der Goes ging niet impulsief, als een zieke, te werk. De dood van Maria is wel een uiting van de nieuwe devotie die hij als lekenbroeder in het Rode Klooster aanhing: een persoonlijke relatie tot God.” Tijdens de rondgang staan we stil bij enkele opmerkelijke kunstwerken. “We tonen voor het eerst de jongste aanwinst van Musea Brugge: het laatmiddeleeuwse schilderij Man van Smarten van Albrecht Bouts. Deze ecce homo werd ons nagelaten door pater Ghislain, de zoon van de bekende Brugse oogarts dr. De Jaeger”, zegt Anna van Oosterwijk. Fier toont Sibylla Goegebuer ons haar favorieten onder de 70 kunstobjecten: het vakmanschap in een 15de-eeuws houtsculptuur van Adriaen van Wesel, de tijdelijke terugkeer van het Gruuthuse-handschrift, open geplooid op het beroemde Egidiuslied, en het veelluik van Bernard van Orley over het leven van Maria dat het OCMW van Brussel uitleende voor deze expo.

Nieuwe meesters

Opvallend zijn de bijdragen van vijf nieuwe meesters: hedendaags kunstenaar Herlinde De Bruyckere, regisseur Ivo van Hove, choreografe Ane Teresa De Keersmaeker, auteur Ilja Leonard Pfeijffer en schrijfster Sholeh Rezazadeh leiden in filmpjes de vijf thema’s van deze expo (afscheid, zin, Maria, beleven, virtuoos) in met persoonlijk commentaar. In een uithoek belicht een artistiek filmpje van Jimi Abidts in een vogelvlucht vijf jaar restauratie. Nadien kunnen de bezoekers met een tablet en oortjes in een knusse zetel chillen met muziek. Wie zei ook alweer dat muziek alle wonden heelt? Hugo van der Goes zou trouwens voor zijn zware mentale inzinking in het Rode Klooster met muziek behandeld zijn. Uitgeverij Hannibal zorgt voor de catalogus die een nieuwe blik werpt op een oude meester…

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier