Brugge onder de loep (99): Pourbus en De Witte Pelikaan

De Witte Pelikaan is een pand waar je om verschillende redenen niet naast kan kijken. © Davy Coghe
Redactie KW

Door corona herontdekte iedereen het plezier van het wandelen. Wie de Brugse binnenstad doorkruist, passeert achteloos honderden details met een bijzonder verhaal. Gediplomeerd gids Chris Weymeis haalt elke week zijn loep boven en vertelt het verhaal van een bijzonder object. Vandaag: Pourbus en De Witte Pelikaan.

Het gebeurt wel eens dat een fervent lezer van deze rubriek mij een vraag stelt. Een van die vragen is of ik iets kan schrijven over het huis De Witte Pelikaan in de Vlamingstraat 23. Het is een pand waar je om verschillende redenen niet naast kan kijken. Allereerst is er de opvallende rode gevelkleur met de brede witte raamomlijstingen. Daarnaast is de gevel duidelijk gedateerd (1672) en worden in de boogvelden boven de ramen van de benedenverdieping de vier jaargetijden afgebeeld.

Boven op de top prijkt een reuzegrote witte pelikaan, een verwijzing naar de huisnaam. Tot slot biedt de winkel artikelen aan die nauw aansluiten bij het jaareinde. Ondanks dit alles is er een zaak zeker: in de kern is het pand ouder dan 1672. Dat bewijzen de kelders – te bezoeken – met graatgewelven die steunen op ronde zandstenen middenpijlers.

Boven op de top prijkt een reuzegrote witte pelikaan, een verwijzing naar de huisnaam.
Boven op de top prijkt een reuzegrote witte pelikaan, een verwijzing naar de huisnaam. © Davy Coghe

Dubbelportret

Eigenlijk zou hiermee alles verteld zijn, ware het niet dat aan de woning nog een interessant verhaal is verbonden. Hoogstwaarschijnlijk is in 1551 in een kamer van dit huis een dubbelportret geschilderd door Pieter Pourbus (1524-1584). Het betreft de portretten van Jan van Eyewerve en van zijn echtgenote Jacquemyne Buuck. Dat het om dit pand gaat, wordt gestaafd door een vermelding in het Register van de Zestendelen – de Brugse voorloper van het hedendaagse kadaster. Dat vermeldt in 1580 dat de weduwe van Jan Eyewerve bezitster is van de huizen eertijds De Bezancte ende nu Den Witten Pellicaen, ’t Caproentken en ’t Zwynken gelegen aan de Vlamingstraat.

Jan van Eyewerve werd in 1522/1523 geboren. Hij was de zoon van Jan, vermoedelijk de grossier met wie Pieter Rubens, de overgrootvader van Peter Paul Rubens connecties had. In 1552 huwde zoon Jan met Jacquemyne Buuck. Zij werd geboren in 1532/1533 en was de dochter van de Brugse schepen Pieter Buuck. Het is een zeldzaamheid dat niet enkel de namen, maar ook afbeeldingen van eigenaars van De Witte Pelikaan bewaard zijn gebleven.

Maar er is nog meer. De portretschilderijen zijn iconografische pareltjes. Beide echtgenoten zijn afgebeeld in de buurt van een raam. Dat van Jan van Eyewerve geeft uitzicht op het Kraanplein. Verder zijn het Weeghuis en centraal de houten hijskraan Craene te zien, alsook stadswerklieden die de kraan bedienen en over de kaaimuren hangen een paar baliekluivers, beter bekend als leeglopers.

Sint-Janskapel

Door het raam van Jacquemyne Buuck zien we het huis De Haene, een broeder die iets koopt van een marskramer en kinderen die met enorme dobbelstenen spelen. Op de achtergrond tot slot staat de toren van de nu verdwenen Sint-Janskapel afgebeeld.

(CW)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier