Nieuw boek over ‘Verdrag van Kortrijk’ dat de landsgrenzen vastlegde

Bernard D’heygere en Martijn Vandenbroucke stelden hun boek ‘Het Verdrag van Kortrijk’voor.© JVGK
Bernard D’heygere en Martijn Vandenbroucke stelden hun boek ‘Het Verdrag van Kortrijk’voor.© JVGK
Peter Van Herzeele
Peter Van Herzeele Medewerker KW

Bernard D’heygere en Martijn Vandenbroucke stelden hun boek ‘Het Verdrag van Kortrijk’voor. Dit internationaal verdrag uit 1820 gaat over landsgrenzen en is nog steeds rechtsgeldig. Het is het enige akkoord in de Kortrijkse geschiedenis. Met de nieuwe publicatie willen de auteurs dit historisch belangrijk verdrag zijn verdiende plaats geven .

Op 28 maart 2020 werd het 200-jarig bestaan van het ‘Verdrag van Kortrijk’/”Le Traité de Courtrai’ herdacht. “Het plan was toen het boek klaar te hebben maar corona gooide roet in het eten”, zeggen de auteurs Bernard D’heygere (70) en Martijn Vandenbroucke (43). Zij werkten twee jaar aan het boek.

Met dit verdrag werd de grens vastgelegd tussen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. De ondertekening gebeurde op 28 maart 1820 in Kortrijk door de gevolmachtigden van de Nederlandse koning Willem I en de Franse koning Lodewijk XVIII. “Samen stonden ze aan het hoofd van de gemengde grenscommissie die de grens vastlegde. Daarna werd het verdrag ook geratificeerd door de koningen. Op enkele kleine correcties na komt deze grens nog steeds overeen met de huidige landsgrens tussen België, Luxemburg en Frankrijk”, aldus de auteurs, die met het boek dit historisch belangrijk verdrag zijn verdiende plaats willen geven.

Een reeks vredesverdragen

Aan de oorsprong van Het Verdrag van Kortrijk liggen een reeks van vredesverdragen die een einde probeerden te maken aan de uitbreidingsdrang van de Franse leiders naar het noorden. In 1814 werd de Franse keizer Napoleon verslagen door zijn verenigde tegenstanders. Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden zag het levenslicht. Voor eens en voor altijd wilden de Europese staatshoofden de grenzen van Frankrijk vastleggen. “Voor de noordelijke grens, onze zuidelijke, werd er een gemengde grenscommissie samengesteld die de bepalingen van de zogenaamde verdragen van Parijs uit 1814 moest vastleggen. De commissie had er zes jaar voor nodig. Het resulteerde in Het Verdrag van Kortrijk”, vertelt Martijn. “De totstandkoming ervan werd ook bijzonder goed gedocumenteerd. Aan de hand van het uitvoerige archief van de grenscommissie dat in het Brusselse Rijksarchief wordt bewaard, konden we de historiek reconstrueren. De grenzen waren grillig en eigenlijk per toeval tot stand gekomen gebaseerd op een stuk land van die gemeente, een beek, een boerderij, een rivier, een opvallende boom, een weg. Soms lagen er eigendommen in beide landen en werd door ruil een boerderij Frans grondgebied en een huis Nederlands grondgebied. Grensstenen zouden de grenslijn bepalen.”

Historisch stadhuis

“Het verdrag is ondertekend in Kortrijk maar niet in het Broelmuseum zoals sommige bronnen aangeven. Het werd wel degelijk ondertekend in het historisch stadhuis. Het Verdrag van Kortrijk is het eerste grensverdrag dat pas werd ondertekend nadat de grens ook werkelijk in kaart was gebracht én aangeduid door middel van grensstenen of -palen. Tot kort voordien was het de gewoonte een grensverdrag te bepalen op basis van ruwe lijnen en pas nadien de grens te gaan afbakenen. Het verdrag dat hier werd ondertekend mag dan zeker als bijzonder worden beschouwd”, duidt Bernard D”heygere.

Het boek brengt een synthese van 1.000 jaar grensevolutie tussen Frankrijk en België, van De Panne tot Luxemburg, aan de hand van talrijke kaarten.

Het boek werd uitgegeven bij Mens & Cultuur in Gent en telt 208 pagina’s. Het is te verkrijgen in de boekhandel of bij de auteurs. Het boek kost 29 euro. In voorverkoop werd een overeenkomst gesloten met de Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk (KGOKK) en AZ Groeninge, waarbij een speciale kortingsprijs van 20 euro werd toegestaan ten voordele van hun werking en de covid-19 afdeling.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier