De Spiekpietjes van Thaïs helpen de Sint al 10 jaar… en krijgen nu ook een musical

Hiep hiep hoera, de Spiekpietjes bestaan tien jaar! Thaïs Vanderheyden (46), de geestelijke moeder van Sinterklaas’ kleine helpertjes, viert die verjaardag met twee nieuwe boeken, een expo én een heuse musical. “Ik had nooit durven dromen dat het concept zo hard zou aanslaan”, klinkt het trots.

Auteur en illustratrice Thaïs Vanderheyden is geboren en getogen in Brugge, maar na enkele hartverscheurende tegenslagen is ze niet blijven plakken in West-Vlaanderen.

“Op mijn 21ste was ik al mijn beide ouders en mijn broer verloren. Om de successierechten te kunnen betalen, moest ik ons ouderlijke huis verkopen. Ik ben dan maar op kot gaan wonen in Leuven, waar ik studeerde. Daarna werd ik verliefd op een Antwerpenaar en zo ben ik uiteindelijk terechtgekomen in Brasschaat. Maar mijn hart ligt nog steeds in Brugge, ondanks de zware herinneringen kom ik daar echt thuis”, vertelt Thaïs eerlijk.

Kriebels

Al heel haar professionele leven is Thaïs bezig met schrijven, tekenen en schilderen voor kinderen. Tien jaar geleden, toen ze zelf al mama was geworden, kwam ze plots op het idee om de Spiekpietjes in het leven te roepen. “Als kind was ik altijd heel nieuwsgierig over het hele sinterklaasgebeuren. Waar haalde die man toch al zijn info vandaan? Hoe komt het dat hij zoveel over ons weet? Als volwassen schrijfster kriebelde het al even om een invulling te geven aan die vragen. Sinterklaas is een prachtige traditie, eentje die volledig gericht is op kinderen.” (lees verder onder de afbeelding)

“Een vriendin uit de VS vertelde mij ooit over een Amerikaanse kersttraditie, Elf on a shelf, waarbij kindjes op zoek moeten gaan naar een elfenpopje. Plots kwamen al die elementen in mijn hoofd bij elkaar en waren de Spiekpietjes geboren.”

Razend populair

Spiekpietjes zijn de kleine, geheimzinnige hulpjes van Sinterklaas die zich vanaf de herfst in en rond de huizen verstoppen waar kindjes wonen. Niet enkel om te checken of ze zich goed gedragen, maar ook om te weten te komen wat ze op 6 december graag in hun schoentje willen terugvinden.

Met dit concept in het achterhoofd bracht Thaïs in 2012 haar eerste boek uit: Spiekpietjes, een sinterklaastraditie. De nieuwe insteek sloeg duidelijk aan, want intussen is dat eerste boek al 175.000 keer over de toonbank gegaan.

“Het sinterklaasfeest is net zoals Kerstmis: de aanloop en het verlangen is bijna leuker dan de dag zelf”

Sindsdien vloeit er elk jaar één boek uit haar pen. “Ik begin telkens rond Pasen te schrijven en te illustreren – ik teken en schilder al mijn boeken nog met de hand – om dan tegen september klaar te zijn. Want de herfst is het moment waarop de Spiekpietjes tevoorschijn komen”, knipoogt Thaïs.

Aan die timing wil ze blijven vasthouden, na 6 december probeert ze zelf zo weinig mogelijk te communiceren naar de buitenwereld toe over haar geesteskindjes. “Het is net zoals met Kerstmis: de aanloop, het verlangen en alles dat daarbij komt kijken, is bijna leuker dan het feest zelf. Daarna is het weer tijd voor iets anders.”

Meer dan een boek

Het verhaal van de Spiekpietjes is het afgelopen decennium een eigen leven gaan leiden, het is veel meer geworden dan louter een boekenreeks. Eerst en vooral zijn er natuurlijk de popjes zelf, die de ouders vanaf september elke dag thuis kunnen verstoppen voor hun kleine spruit(en), aftelkalenders met opdrachtjes en speldozen. In samenwerking met JBC ontwierp Thaïs vorig jaar al pyjama’s, dit jaar komen daar nog gezellige truien bij. Voor de juffen en meesters komt er een lessenpakket, waardoor derdekleutertjes samen met de Spiekpietjes al spelend cijfers en letters ontdekken, knutselen en turnen.

Daarnaast organiseert ze samen met haar man – die tevens haar uitgever is – van 22 oktober tot 11 december voor de zesde keer een Spiekpietjes Expo in Fort Napoleon in Oostende, waar kinderen volledig ondergedompeld worden in de wereld van Sinterklaas en zijn sidekicks. “De Spiekpietjes leven op deze manier echt in de fantasie van de kinderen, je geeft ze met al die verschillende verhaalvormen alle tools om te geloven dat die wereld echt bestaat. Ook de ouders zijn betrokken in de hele belevenis, een grote troef.”

Maar de grote musical, ter ere van het tienjarige jubileum, is echt wel de kers op de taart. “In het verleden hebben we al eens een minimusical op poten gezet, met twee acteurs en een paar liedjes in een beperkt aantal zaaltjes. Dat smaakte toen naar meer. Tom Dewulf – een expert in zijn vak – schreef nu een script en liedjes voor een grote musical, losjes gebaseerd op het Spiekpietjesboek Paniek in de Speelgoedfabriek.

Een podium vol volwassen acteurs, in een uitvergroot decor van snoep, pantoffels en machines zodat het lijkt alsof de Spiekpietjes even klein zijn als in het boek.

Diversiteit

Als auteur van sinterklaasboeken kan ook Thaïs niet onder de zwarte pietendiscussie uit. “Je moet mee evolueren met de tijd”, meent ze. “Als ik uit verschillende hoeken hoor dat de met schoensmeer zwartgemaakte gezichten kwetsend zijn, wie ben ik om aan die zogenaamde traditie te blijven vasthouden? Het verhaal van Sinterklaas en Zwarte Piet heeft doorheen de geschiedenis al ontelbaar veel verschillende vormen aangenomen, mensen beseffen dat precies niet.”

“We slaan kinderen toch ook niet meer met een roe en dreigen niet meer dat ze in de zak zullen gestopt worden? Nu is de tijd gekomen om weer een kleine aanpassing door te voeren. En de kinderen? Die geven daar niet om. Op de kleurplaten die ik van lezertjes krijg, zijn de pieten even vaak blauw, groen of oranje als dat ze zwart of bruin zijn.”

“De Spiekpietjes zijn diverser geworden. Elk kind kan er zich nu in herkennen”

Ook haar boeken ondergingen als gevolg een transformatie. “Enkele jaren geleden heb ik besloten om de Spiekpietjesgroep diverser te maken: sommigen hebben nog steeds een donkere huidskleur, anderen zijn blank. Met zwart, bruin, blond én ros haar, pietjes en grietjes, met bril en zonder.”

“Veel leuker om te schilderen én nu kan tenminste elk kind zich herkennen in de helden van mijn boeken. De grote pieten hebben roetvegen gekregen in plaats van een blackface. Soms krijg ik nog berichten van grootouders; zij zien deze evolutie als een verlies, ik zie het eerder als een verrijking. Ik kies voor verbinding.”

Kritisch

Zelf heeft Thaïs twee zonen (14 en 12) en twee dochters (7). De jongsten zijn nog helemaal mee in het verhaal van Sinterklaas die op de daken loopt. “Elk kind heeft het recht om daarin te geloven. Toen mijn zonen vragen begonnen te stellen over het hele gebeuren, antwoordde ik altijd ontwijkend: Ik hoop van wel of Wat denk je zelf?. Uiteindelijk heb ik het hen zelf verteld.”

“De tweeling zal sneller zijn denk ik, ze zijn kritischer. En als ze het mij op de man af vragen hoe het zit, dan ga ik niet liegen. De Spiekpietjes zullen sowieso altijd deel uitmaken van hun leven, hoe oud ze ook worden”, glimlacht Thaïs.