REPORTAGE Willy Lustenhouwer stierf 20 jaar geleden

Wat maakte van Willy Lapouter, zoals Lustenhouwer in werkelijkheid heette, een BB (Bekende Bruggeling) die een apart ereplaatsje afdwong in het kleurrijke wereldje van de muziek en het amusement.? In totaal voerde Willy Lustenhouwer tien onemanshows op in de Brugse stadsschouwburg. (GF) Dat Willy Lustenhouwer een indrukwekkende carrière uitbouwde, had in de eerste plaats uiteraard met zijn talent te maken. Zonder aangeboren aanleg maakt men het hoogstens als eendagsvlieg in het bonte showwereldje en bouwt men, zoals Lustenhouwer, geen loopbaan op van meer dan 50 jaar. Maar ook de omstandigheden van toen speelden mee. De opgang van Lustenhouwer situeert zich immers in de jaren vijftig. De Tweede Wereldoorlog is dan nog een verse herinnering en na vier jaar van doffe ellende zijn de mensen meer dan ooit toe aan een vleugje vertier. Uiteraard worden ze op hun wenken bediend.Stand-upcomedian avant-la-lettreNaar Hollands voorbeeld, waar entertainers à la Bob Scholte volle zalen lokken, ontstaat er ook in Vlaanderen al snel een eigen muziekscène waar een breed publiek wel pap van lust. Het volstaat bijvoorbeeld de namen van Jan Verbraeken en Jean Walter op de affiche te zetten en al snel mag het bordje 'Uitverkocht' aan de kassa worden opgehangen. Concurrentie met de televisie is er nog niet en dat scheelt natuurlijk een stuk. Neen, hét medium waarmee men een doorbraak naar het grote publiek kan forceren is vooralsnog de radio. En ook hier kijkt Vlaanderen over het muurtje naar Nederland. Daar is bijvoorbeeld het programma AVRO's Bonte Dinsdagavondtrein, dat iedere week ook duizenden Vlamingen aan het radiotoestel kluistert. Het concept van dit programma is geniaal in zijn eenvoud: er worden humoristen -het woord stand-upcomedian moet nog worden uitgevonden- op de luisteraar losgelaten en er zijn de hoogst vermakelijke sketches van Willy Walden en Piet Muyselaer, alias Snip en Snap.Lachen is gezond Willy Lustenhouwer maakte in het begin van zijn carrière deel uit van het orkest van Xavier Geerolf waar hij zelfs de xylofoon betokkelde. (GF) Wanneer Radio Kortrijk, zoals Radio2 West-Vlaanderen toen nog heette, halfweg de jaren vijftig met het programma Lachen is Gezond uitpakt, is dat eigenlijk een zuivere doorslag van de Dinsdagavondtrein. Voor de humor doet producer Lucien Delbarre een beroep op o. m. Disten Pulle (Gust Hubrecht met teksten van Bert Dewilde, red.) en ook op Willy Lustenhouwer, die als conferencier fungeert en tussenin gestalte geeft aan het figuurtje van Kwibus Klets dat iedere mop afsluit met de onvermijdelijke uitsmijter Voel j'èm.Willy Lustenhouwer heeft intussen immers, o. m. via het Brugse orkest van Xavier Geerolf, al enige faam opgebouwd in het muziekwereldje. Met het liedje De rantsoeneringsmiserie heeft hij zelfs een bescheiden lokale hit gescoord, de voorbode van zijn voltreffer Ziejje van Brugge.Samen met Lachen is Gezond wordt Willy Lustenhouwer ontzettend populair. Als het programma op antenne gaat, is er immers geen levende ziel op straat te bekennen, een fenomeen dat zich later pas herhaalt wanneer voor het eerst internationale voetbalwedstrijden rechtstreeks op televisie worden uitgezonden.Willy Lustenhouwer neemt al snel het Brugs dialect als toneeltaal aan en is daarin allerminst een apart geval. In dit tijd wil iedere stad of streek zowat met een eigen zingende ambassadeur uitpakken. Het liedje Limburg allein van Jo Erens wordt aldus het min of meer officiële volkslied van Limburg. De dialectzangers hebben het overigens niet steeds onder de markt, want ABN-advocaten willen er wel eens denigrerend over doen. Vergeefse moeite overigens, want ook de volgende generaties zullen onafgebroken dialectzangers voortbrengen. Men denkt maar aan Gentenaar Walter De Buck, Antwerpenaar Wannes Vandevelde en Westhoeker Willem Vermandere.Zijn volkstypetjes vond hij niet uit. Je kon ze tegenkomen op Sint-Anna of Sint-GillisHaarscherpe observatiesWat waren nu de troeven die van Lustenhouwer een veelzijdige entertainer maakten? Er waren uiteraard zijn moppen die hij zorgvuldig bijhield tot hij op een collectie van een paar duizend grappen kon terugvallen. De Eeklose uitgever Piet De Baets kon Lustenhouwer ooit overtuigen een selectie van 1.000 moppen te bundelen in een boekje, het werd een bestseller waarvan de herdrukken niet snel genoeg konden volgen.Daarnaast zat zijn humor ook in zijn observatievermogen. De vele Brugse typetjes die hij in zijn onemanshows opvoerde, waren zelden pure eigen scheppingen, maar gebaseerd op echte volksfiguren zoals men ze in stadswijken zoals Sint-Anna en Sint-Gillis kon aantreffen. Een gewone sterveling passeerde ze zonder hen op te merken, Lustenhouwer observeerde ze aandachtig en kneedde ze vervolgens tot figuren die hij in grappige, typisch Brugse en daardoor door het publiek zeer herkenbare situaties een nieuw leven gaf. Dat gold overigens ook voor zijn vele liedjes waarin hij niet zelden figuren en gebeurtenissen bezong die men in ieder gemiddeld gezin kan tegenkomen. Het gezin Lapouter, met zittend vader Guillaume en moeder Eugenie Dujardin en staande v.l.n.r. de zonen Willy, Frans en Germain en dochter Marcella. (GF) 'Bukkepitje'Een aparte en heel intense band tussen Lustenhouwer en zijn publiek was uiteraard het Brugse dialect. Het Brugs lag hem niet alleen bijzonder na aan het hart, hij kon ook vertederend vertellen over de unieke woordenschat en klankkleur van de gewesttaal. "Geef toe, een bukkepitje is toch een veel mooier woord dan navel", was een van zijn vaste argumenten wanneer hij het over dialect had. Zijn grote droom was overigens een woordenboek van het Brugs te publiceren. Jarenlang verzamelde hij honderden en nog een honderden Brugse woorden en uitdrukkingen nauwkeurig op steekkaarten. Het moest zijn levenswerk worden, maar hij kon het helaas niet voltooien. Eerlang verschijnt er echter alsnog een selectie van (zie kaderstuk).Zijn verbondenheid met het Brugse volksleven bleek ook uit de publicatie van De geschiedenis van het café-chantant waarvoor hij werd genomineerd voor de provinciale prijs voor volkskunde. Gewapend met een bandrecorder schuimde hij alle Brugse rustoorden af waar hij kranige oudjes volksliedjes uit de tijd van toen liet zingen. Aldus behoedde hij dat een unieke liederenschat definitief verloren ging.En naast dit alles was ook enige commerciële feeling Willy Lustenhouwer niet vreemd. Dat bleek niet alleen uit zijn reisbureau in de Philipstockstraat dat hij jarenlang runde, maar ook uit de nieuwe ideeën die steeds bij hem opborrelden en, naar zijn zeggen, een gat in de markt vulden. Zo'n idee was iets wat hem nog niet één Bruggeling had voorgedaan: een Brugse onemanshow opvoeren. Er zouden in totaal tien dergelijke shows volgen, die telkens weer duizenden Bruggelingen naar de stadsschouwburg lokten. Niemand had het hem inderdaad ooit voorgedaan. Meer dan vermoedelijk zal niemand het hem ook ooit nadoen.(HD)