Elk jaar reikt de Vereniging van West-Vlaamse Schrijvers (VWS) een prijs uit aan een auteur met een buitengewoon oeuvre. Telkens is dat een West-Vlaming of een schrijver met West-Vlaamse roots. Dit jaar lauwert de VWS Patrick Lateur (69) uit het Oost-Vlaamse Gijzegem, al is hij afkomstig uit Beveren-Leie. “Elke erkenning verrast me. Eigenlijk ben ik een gelukskind”, lacht hij.
Door Niels Vromant
Patrick Lateur is een dichter, vertaler en bloemlezer die opgroeide in Beveren-Leie. De auteur begon zijn carrière als leerkracht klassieke talen. “Ik was toen een fervente lezer. Ik had een grote honger om zelf eens iets op papier te zetten. Die microbe ging niet weg. Toen ik enkele weken thuis was van het werk, deed ik dat dan eindelijk. Mijn debuutboek kwam er pas toen ik al veertig was.”
Als leerkracht klassieke talen begon Patrick te vertalen en te dichten. “Ik vertaal Griekse of Romeinse werken en geef er mijn eigen invulling aan. Op die manier doe ik wat ik ook als leerkracht deed: al schrijvend geef ik vertellingen door aan de volgende generatie. Schrijven en lesgeven liggen in elkaars verlengde”, meent hij. Naast vertalingen van Griekse en Romeinse werken naar het Nederlands, is hij ook dichter en bloemlezer. In minder dan dertig jaar bracht hij zestig werken uit.
Patrick Lateur: “Een auteur mag niet hunkeren naar prijzen. Dat wekt enkel maar frustraties op”
De jury eerde hem voor zijn onvoorwaardelijke werklust. “Lateur bezit een onverzettelijke werkkracht en een nooit aflatende alertheid. Vanuit zijn betrokkenheid uit de Grieks-Romeinse en christelijke cultuur en de nawerking ervan creëert hij een vorm van consolidatie die zin en betekenis geeft aan wat dagelijks op ons afkomt”, zegt juryvoorzitter Jooris Van Hulle. “Patrick Lateur ervaart dichten, vertalen en bloemlezen als één grote zoektocht binnen de klassieke wereld en de westerse cultuur. Hij heeft het gevoel dat daar vragen gesteld worden die voor ons herkenbaar zijn. Hij is eerder een liefhebber en lezer van de Griekse en Latijnse literatuur dan een wetenschapper”, gaat hij verder.
Zinloos oorlogsgeweld
De jury lichtte de drie pilaren van Patricks werk toe: “Als dichter gebruikt hij een vorm van harmonische integratie: harmonie in zijn gedichten met een uitgewerkte structuur en integratie als een verlangen naar authenticiteit. Naast Grieks-Romeinse teksten, grijpt de dichter in hem ook terug naar de thematiek van zinloos oorlogsgeweld. Als vertaler geeft hij een eigentijdse, originele en verfrissende toets aan een oude tekst. Als bloemlezer bracht hij teksten bijeen rond verschillende thema’s. Hij wil vanuit een diep verlangen het moois dat hij op het spoor komt delen met de lezer”, besloot de juryvoorzitter.
Patrick Lateur verhuisde na zijn studies naar Gijzegem, waar hij aan de slag ging als leerkracht. Zijn geboortedorp Beveren vergeet hij nooit. Dat bewijst zijn gedicht Beveren Revisited. “Het zijn mijn roots, het is mijn wortelgrond. Ik omschrijf het in het gedicht als de stam is weg, de wortels en de woorden blijven. Mijn ouders zijn gestorven, maar de herinneringen zijn voor altijd”, meent hij. Patrick volgde in het Heilig-Hartcollegae Grieks-Latijn. Later vervolgde hij die studies aan de KU Leuven. “In het college kreeg ik een heel goede opleiding die me de passie voor de oude talen bijbracht. Vanuit dat standpunt begon ik werken te vertalen. Verschillende Griekse en Romeinse auteurs passeerden de revue. Ondertussen heb ik mijn schade met meer dan zestig werken goed ingehaald”, vertelt hij. Eén van Patricks grote inspirators is Stijn Streuvels, die in het echt Frank Lateur heette. “Maar we zijn geen familie of we zouden al even moeten teruggaan in de tijd. We zijn beide afkomstig tussen Leie en Schelde dus misschien kan het wel. Ik hou wel van zijn teksten en citeer hem dan ook vaak.”
Jooris Van Hulle: “Patrick Lateur bezit een onverzettelijke werkkracht en een nooit aflatende alertheid”
Lateur ontving al meerdere prijzen voor zijn poëzie en vertalingen van Griekse en Latijnse meesterwerken zoals de Ilias van Homeros. In 2013 ontving hij voor die vertaling de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Letteren-Vertalingen. Verder werd hij in zijn geboortedorp ook tot ridder geslagen in de orde Bevernia Cum Laude. Nu komt daar dus de VWS-prijs bij. “Een auteur mag niet hunkeren naar prijzen. Dat wekt enkel maar frustraties op. Maar ik vind het leuk als er erkenning komt. Een auteur is nu eenmaal ijdel“, lacht hij. “Ik waardeer elke prijs, gelijk van waar die komt. Ik zal nooit die momenten vergeten waarop men mij liet weten dat ik een prijs won. Het komt altijd onverwacht en het doet me altijd iets, of dat nu van de Vlaamse Gemeenschap of de VWS is. Ik ben des te gelukkiger dat ik op mijn geboortegrond de prijs in ontvangst kan nemen op de prachtige locatie die de bibliotheek is”, zegt hij. Het beeld dat hij nu ontvangt, is een kunstwerk van beeldend kunstenaar, essayist en dichter Renaat Ramon. Het is een blok marmer waarin je verschillende geometrische figuren kan terugvinden. “Toen ik hoorde dat Renaat de prijs zou maken, was ik heel gelukkig. Hij kan een blok zware marmer omtoveren tot iets heel dynamisch. Hij stelt de pure geometrie voor zoals hij dat alleen kan. Thuis heb ik al een werk van hem staan. Ik zal me nog een derde moeten aanschaffen, want ik heb drie kinderen”, glimlacht hij.
Een enorme passie
Schrijven brengt Patrick tot rust, maar tegelijk werkt hij ook met een soort van stress. De deadlines zorgen ervoor dat hij met een zekere structuur te werk moet gaan. “Ik werk mijn projecten niet één voor één af, maar ik behandel verschillende projecten door elkaar. Zo werp ik mezelf een structuur op. In de voormiddag ben ik dan bijvoorbeeld bezig met de vertaling van werk A, in de namiddag behandel ik werk B en C. Het is een enorme passie, maar ik mag ze niet laten leiden door chaos. Ik besef dat ik gedisciplineerd en controlerend mijn planning moet volgen”, zegt hij. Patrick zal dan ook niet snel ophouden met schrijven. Hij zal blijven doorgaan tot hij niet meer kan. Volgende maand zal zijn nieuwe bloemlezing Helden in de boekhandel liggen. Het wordt een boek met 150 epigrammen die dateren van de zesde eeuw voor tot de zesde eeuw na Christus. “Ik ben bijna 70, maar ik denk nog niet aan stoppen. Zolang het in de bovenkamer goed gaat, focus ik mij op het vertalen en dichten. Die drive zal nu niet meer weggaan. Schrijver zijn, is een zware job, maar ik doe het zo ontzettend graag. Eigenlijk ben ik een gelukskind”, besluit de laureaat.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier