Na het succes van seizoen 1 komt er een vervolg op de human interest-reeks Ooit Vrij. VIER ontgrendelt opnieuw de gevangenis en volgt in het tweede seizoen zowel gedetineerden als geïnterneerden binnen én buiten de muren van de gevangenissen van Brugge, Ruiselede, Leuven Oudenaarde en Wortel. In Brugge wordt gefocust op de vrouwenvleugel, in Ruiselede op het landbouwbedrijf.
Het programma toont hoe gedetineerden zich voorbereiden op hun terugkeer naar de maatschappij. Want de weg naar buiten begint op de dag dat iemand de gevangenis binnenkomt.
Eindredactrice Tess Uytterhoeven: “De verhalen van de gedetineerden in onze gevangenissen zijn zo divers dat Ooit Vrij na 1 seizoen nog lang niet uitverteld was. We zijn blij dat we ook dit jaar weer een gezicht hebben kunnen geven aan de mensen binnen de gevangenismuren. Sommige gedetineerden bereiden zich intensief voor op een leven buiten, samen met gedreven directeurs en psychologen die hun reclassering op punt proberen te krijgen en het risico op herval moeten inschatten. Andere veroordeelden moeten aanvaarden dat hun vrijheid nog veraf is, maar ook zij proberen de band met het leven en hun geliefden buiten de muren te behouden.”
Gevangenis tijdens lockdown
Op 13 maart 2020, in volle draaiperiode voor het tweede seizoen van Ooit Vrij, barstte de coronacrisis los. Gedetineerden konden geen bezoekers meer ontvangen, externe medewerkers sloegen aan het telewerken en gemeenschappelijke activiteiten werden stopgezet. Het gevaar van besmettingen komt in een gevangenis van buitenaf: van bezoekers en van het gevangenispersoneel. En dus ook van een cameraploeg. Ooit Vrij kon met de hulp van creatief gevangenispersoneel en kleine handcamera’s toch exclusief meekijken binnen de gevangenismuren tijdens de lockdown en de uitzonderlijke situaties dat die met zich mee bracht. Het gevangenisleven zag er plots helemaal anders uit.
Tweede kans
Vice-eersteminister en minister van Justitie Vincent Van Quickenborne: “Het is belangrijk dat straffen worden uitgevoerd. Maar het is even belangrijk dat gedetineerden die mogen vrijkomen een tweede kans krijgen. Dat pad naar vrijheid loopt zelden over rozen. Soms gaat het met vallen en opstaan. Het vergt volharding om de juiste keuzes te maken. Gelukkig staat men er niet alleen voor. Dit programma toont de inzet van de vele getalenteerde en gemotiveerde medewerkers in onze gevangenissen. Ze zijn gedreven door het ideaal dat men als beter mens de gevangenis moet kunnen verlaten. Hun werk is van grote maatschappelijke waarde. Het is goed dat ze in de schijnwerpers worden geplaatst.”
Hoe zorg je ervoor dat in tijden van corona de voeling tussen een gedetineerde en de maatschappij niet volledig dreigt weg te vallen? Sommige gedetineerden mogen tijdelijk naar huis, anderen blijven opgesloten, zonder het vooruitzicht van bezoek of lesmomenten. Uit angst voor de epidemie binnen de overbevolkte Belgische gevangenissen, werden honderden gedetineerden op ‘coronaverlof’ gestuurd.
Vrouwenvleugel Brugge
In het eerste seizoen van Ooit Vrij kwamen zowel de mannen- als de vrouwengevangenis van Brugge aan bod. Tijdens het tweede seizoen zoomen de programmamakers nog verder in op de vrouwenvleugel, waar zo’n 130 vrouwen verblijven. Ooit Vrij kon verhalen sprokkelen uit elke strafcategorie: lang- en kortgestraften, beklaagden en geïnterneerden. Kenmerkend voor de Brugse vrouwengevangenis is de moeder-kindafdeling. Dat is een sectie waar zwangere vrouwen en vrouwen met kinderen kunnen verblijven, van de geboorte tot het kind 3 jaar wordt. Dan moet het de gevangenis permanent verlaten. Dit seizoen kon Ooit Vrij het verhaal volgen van een vrouw van wie de zoon de gevangenis net had verlaten, nadat hij de eerste 3 jaar van zijn leven bij haar in de cel had doorgebracht.
De directrice van de Brugse vrouwenafdeling is Lieve Decaesstecker. Ooit Vrij volgt psychologe Charline Libbrecht (38) die voor de PSD in Brugge werkt, de psychosociale dienst. De PSD begeleidt gedetineerden tijdens hun detentie en bouwt met hen aan een reclasseringsplan. Hun kerntaak is advies geven over strafuitvoeringsmodaliteiten. Is de gedetineerde klaar om de gevangenis voor een paar uur of voor een aantal dagen te verlaten? Komt de gedetineerde in aanmerking voor een voorwaardelijke invrijheidsstelling of een enkelband? En vooral: welke risico’s moeten daarbij overwogen worden?
Voor ze aan de slag ging in het Penitentiair Complex van Brugge deed Charline een jaar vrijwilligerswerk in Bosnië. Ze werkte er als 25-jarige psychologe bij drugsverslaafden, wat ze ziet als de kiem van haar verdere werk binnen justitie. En ze pikte er een mondje Bosnisch op, waardoor ze verrassend vlot kon communiceren met enkele Bosnische beklaagden uit de reeks.
Open inrichting Ruiselede
Het PLC van Ruiselede is naast een gevangenis ook een landbouwbedrijf. Het ligt diep in West-Vlaanderen, tussen bossen en akkers. Er is plaats voor 60 gedetineerden. Het is een open inrichting, zonder hoge muren of prikkeldraad, bedoeld voor veroordeelden die niet vluchtgevaarlijk zijn, in groepsverband kunnen leven en willen werken in het landbouwbedrijf. De gevangenis streeft naar 100 procent tewerkstelling. Gedetineerden kunnen bijvoorbeeld de koeien verzorgen die op het domein leven, of aan de slag gaan als hersteller van paletten in een van de werkhuizen. De meeste gedetineerden slapen niet in cellen maar op chambrettes, waardoor ze een groot deel privacy moeten inleveren.
Gedetineerden komen nooit rechtstreeks in de gevangenis van Ruiselede terecht, ze worden overgebracht vanuit een gesloten instelling. Vanuit Ruiselede bereiden ze zich intensief voor op een terugkeer naar de maatschappij en het PLC is meestal de laatste schakel in hun detentietraject.
B.Leave-project
Het inrichtingshoofd van de gevangenis van Ruiselede is Chris De Vidts. Ooit Vrij volgt directrice Petra Colpaert (46), de bezielster van het B.Leave-project. Aan B.Leave kunnen gedetineerden deelnemen die veroordeeld zijn voor drugsfeiten en dromen van een drugsvrij leven. Ze doorlopen een traject van acht maanden therapie, werk en sport, en tijdens het programma worden geregeld drugstests afgenomen. Als apotheose van het B.Leave-project lopen de deelnemende gedetineerden een halve marathon. Petra Colpaert is ook regionaal drugscoördinator. Ze screent regelmatig mannelijke gedetineerden die om een transfer naar Ruiselede vragen.
Seizoen 2 is elke maandag om 20.35 te zien op VIER
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier