Honderdste verjaardag Schouwburg met 100 foto’s, blik op de toekomst en Schouwburgland

Tijdens de viering van Schouwburgland wordt onder meer een artistieke video getoond. © gf
Peter Van Herzeele
Peter Van Herzeele Medewerker KW

Op 27 november is het dag op dag 100 jaar geleden dat de Kortrijkse Schouwburg de deuren officieel opende en dat wordt gevierd. Schouwburg Kortrijk doet dat met Schouwburgland: een mix van dans, theater, muziek en visuele hoogstandjes.

Zoals veel stadstheaters ontstond de Kortrijkse Schouwburg uit de bouwwoede en theatermanie van de belle époque, de periode van welvaart net voor WO 1. Al in 1903 was er sprake van een nieuwe schouwburg. Een van de grote ambities van Auguste Reynaert, burgervader van Kortrijk tussen 1885 en 1915, was het realiseren van infrastructuur voor zowel de podiumkunsten als feestelijkheden. Het schepencollege vond hiervoor een perceel op de plaats waar ooit een Kapucinessenklooster had gestaan, op enkele meters van de Lakenhalle waar zich het verouderde stadstheater bevond. In 1906 verwierf de stad met koninklijke steun alle benodigde gronden. De burgemeester gaf de opdracht aan de Kortrijkse architect Jean Robert Vanhoenacker (1875-1958) om een ontwerp te maken. In oktober 1909 toonde de architect de eerste schetsen: een gevel in neo-Vlaamse renaissancestijl met daarachter een bonbonnière voor 1.100 toeschouwers en een toneeltoren met een mechaniek in staal.

Dans- en buffetzaal

Schouwburg Kortrijk is qua concept een théâtre à l’italienne met een auditorium voor 1.300 mensen op een parterre, twee balkons en een engelenbak. “Er zijn heel wat technische hoogstandjes verwerkt in de Schouwburg: twee kelderverdiepingen met mechanische en ijzeren liften om personages als het ware uit de grond te doen verschijnen, twintig coulissenwagens om delen van het decor op en aan te rijden, elektrisch licht en een vernuftige, stalen theatertoren”, duidt professor Bruno Forment, die menig boek en scripties schreef over theater en decors.

Er zijn heel wat technische hoogstandjes verwerkt in de Schouwburg – professor Bruno Forment

Dit alles realiseerde Vanhoenacker in een beperkte scèneruimte. “Wellicht het meest tot de verbeelding sprekend is de mobiele parterrevloer. In de kelder werd een ingenieus liftsysteem gebouwd waarmee de volledige benedenverdieping kon gelijkgetrokken worden met de bühne. Na het wegnemen van de zitjes krijg je één grote dans- en buffetzaal. Dit liet toe om de theaterzaal ook als dans- en feestzaal te gebruiken. Zo konden er onder andere ook banketten, thé dansants en schermwedstrijden georganiseerd worden.” De Schouwburg opende op 27 en 28 november 1920, vier jaar later dan voorzien omdat WO I roet in het eten gooide.

Groene zetels in 1968

De Schouwburg kreeg in 1968 een grondige facelift met Kunstwerkstede De Coene als hoofdaannemer van de werken, die ingrijpend en radicaal zijn. Het gebouw krijgt een typische sixtieslook inclusief nieuw designmeubilair. “Niet toevallig. In 1967 werd de eerste Biënnale Interieur georganiseerd in Kortrijk. De opfrissing van Schouwburg Kortrijk is niets minder dan een statement”, aldus professor doctor Forment.

“In 1968 drong mijn vader Gerard, die toen directeur was, erop aan om de schouwburg te moderniseren. Helaas was de inrichting toen niet naar zijn zin. Met groene zetels en gele wanden en tapijt leek de zaal eerder op een cinemazaal, zei hij”, vertelt dochter Veronique Sandra, die bij het Kortrijks Lyrisch Toneel speelde.

Een oud beeld van de feestzaal van de Schouwburg.
Een oud beeld van de feestzaal van de Schouwburg.© gf

De glaskoepel in de zaal, waardoor natuurlijk licht binnenviel, was verdwenen en vervangen door een luchter van Muranoglas. De loges werden afgeschaft en het vloermechanisme werd uitgeschakeld. De publiekscapaciteit daalde tot 850 zitjes. Er werd ook een volledige nieuwe vleugel bijgebouwd aan de huidige foyer met het Arenatheater, de Benedengalerie en de balletzaal. In 1998 kwam er een tweede renovatie en in 2000 een restauratie. “Achter de bekleding vond men heel wat originele materialen terug en werd de balkenstructuur op de eerste verdieping weer zichtbaar gemaakt. Ook de originele smeedijzeren trapleuningen werden zichtbaar. In de foyer kwam een indrukwekkende koepelstructuur terug. Aan het plafond van de zaal kwam een lichtkoepel van de Frans-Armeense kunstenaar Alberola.”

De zaal kreeg in 2000 haar vroegere glorie terug, maar nu gevat in een eigentijdse vormgeving. Fuchsiarood, feloranje en diepgrijs bepalen de sfeer.

Schouwburgland

De voorziene voorstellingen voor Schouwburgland 2020 worden verplaatst naar eind augustus en begin september 2021. Op dit moment wordt achter de schermen coronaveilig gewerkt aan deze unieke productie.

Voor Schouwburg Kortrijk zie je momenteel een feestelijke nieuwe gevel. Dit is het eerste decorstuk van Schouwburgland. Het ontwerp is van Giovani Vanhoenacker en de broers Dimitri (Andreas) en Dimitri Desmet. “Samen met de artistieke ploeg besliste Schouwburg Kortrijk om dit nu al te tonen aan Kortrijk: het is niet alleen esthetisch, maar het wordt ‘s avonds ook extra verlicht. Daarnaast is het een teaser voor het project om iedereen goesting te doen krijgen in een waanzinnig avontuur. Schouwburgland houdt het midden tussen een pretparkattractie en een theaterwandeling en dat zie je meteen aan deze ingang. Door nu al een stuk decor te plaatsen van Schouwburgland tonen we de goesting om cultuur te beleven”, zegt directeur Alexander Ververken.

Ticketsvoor de speelmomenten in augustus en september 2021 kunnen nu al gereserveerd worden via de website van Schouwburg Kortrijk.

Vanaf vrijdag kan je ook terecht op de website voor verhalen over en rond 100 jaar Schouwburg op de podcast van Schouwburg Kortrijk. Marieke De Maré en Dries Van Robaeys nemen je mee door 100 jaar theater- en decorgeschiedenis. Het is een onderdeel van de podcastreeks Erfgoedmysteries van Erfgoed Zuid-West. Een video kan je dan weer zien op 27 november om 20 uur – het exacte tijdstip van 100 jaar geleden – op de website en Facebookpagina van Schouwburg Kortrijk.

UIT DE OUDE DOOS

Het oudste decor 'Palais Romain' stamt uit 1913 en is gemaakt door de Parijs-Brusselse scenograaf Albert Dubosq. Het is uniek in de wereld.
Het oudste decor ‘Palais Romain’ stamt uit 1913 en is gemaakt door de Parijs-Brusselse scenograaf Albert Dubosq. Het is uniek in de wereld.© gf

De bouwwerken startten in 1912. De foto is een zicht van uit de Engelenbak op de derde verdieping richting podium.
De bouwwerken startten in 1912. De foto is een zicht van uit de Engelenbak op de derde verdieping richting podium.© gf

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier