Op vrijdag 16, zaterdag 17 en zondag 18 november loopt in de Gasthuiskapel de expo ‘Onze vergeten helden, een zoektocht naar namen en grafstenen’. De tentoonstelling is telkens van 13 tot 18 uur gratis te bezoeken.
Meer dan 41.000 Belgische soldaten overleefden de Eerste Wereldoorlog niet. Hun lichamen werden ter plaatse begraven, bij een slagveld of een hospitaal. Sommige lichamen zijn al tijdens de oorlog door de nabestaanden ontgraven en overgebracht naar de geboorte- of woonplaats. Na de oorlog, in de periode 1920 – 1925 deed de Dienst Oorlogsgraven onderzoek naar de graflocaties. De bevindingen noteerde men op een individuele graffiche. Lichamen werden ontgraven en samengebracht in Belgische militaire begraafplaatsen. De familie kreeg ook de kans om het lichaam te repatriëren. Uiteindelijk keerden zo ongeveer 9.000 slachtoffers naar huis terug. Op de plaatselijke kerkhoven kregen de soldaten een burgerlijk graf of werden ze herbegraven op een ereveld. Van die 9.000 graven zijn er vandaag nog 6.000 overgebleven.
Herdenkingsplaatje
“Het project ‘Onze Vergeten Helden’ is een initiatief van het War Heritage Institute. Meer dan 240 gemeenten, waaronder Poperinge, reageerden positief op de oproep om een herdenkingsplaatje aan te brengen op de gerepatrieerde oorlogsgraven. Zo worden de graven gevrijwaard van de vergetelheid”, aldus Annemie Morisse van de Poperingse Cel W. O. I. “Het project focust op graven van soldaten die gestorven zijn tijdens de Eerste Wereldoorlog. In deze fase komen de graven van oud-strijders en burgerslachtoffers niet in aanmerking. Dat vergt een andere denkoefening, een nieuw onderzoek en extra financiële middelen.”
“In deze fase komen de graven van oud-strijders en burgerslachtoffers niet in aanmerking”
“Hoeveel van die 6.000 graven bevinden zich op het grondgebied van Poperinge en deelgemeenten Krombeke, Roesbrugge-Haringe, Watou, St.-Jan-ter-Biezen, Proven en Reningelst? Volgens de lijst van War Heritage Institute zijn dat er 69”, gaat Annemie verder. “Bij de burgerlijke stand van de stad zijn geen documenten bewaard over deze graven. Alle begraafplaatsen werden dan ook ter plaatse afgestapt. Een twintigtal graven is verdwenen. Andere graven staan niet vermeld op de lijst of duiken dan weer op in een andere begraafplaats. Op de begraafplaatsen van Groot-Poperinge zijn vandaag 71 graven van soldaten die de Eerste Wereldoorlog niet hebben overleefd. In totaal is dit goed voor 73 namen, want de broers Nollet en de broers Ridez worden vermeld op één grafteken. Van de 73 namen vertegenwoordigd op de begraafplaatsen zijn er 12 niet geboren in Groot-Poperinge.”
Namenlijst
De Namenlijst van In Flanders Fields museum geeft een totaal van 279 militaire slachtoffers geboren in Poperinge, Proven, Watou, Krombeke, Roesbrugge-Haringe, Reningelst en Abele. Zij overleefden de oorlog niet. Dit cijfer ligt hoger dan het aantal namen op de verschillende oorlogsmonumenten. Een naam als die van Emile Legros, geboren in Poperinge maar later verhuisd naar Noord-Frankrijk, duikt pas op in een inclusieve lijst als de Namenlijst. Emile was soldaat in het Franse leger, net als veertien andere militaire slachtoffers uit Groot-Poperinge. Zij woonden in Frankrijk toen de oorlog uitbrak en dienden onder de Franse vlag.
“Als inwoner, school of vereniging kan men zich tijdens de expo laten registreren als peter of meter van een graf”
Vandaag hebben ongeveer de helft van deze soldaten geen gekend graf. Het graf is in de loop van de jaren verdwenen of er is nooit een graf geweest. Van de 279 ligt er een zestigtal verspreid over dertien Belgische militaire begraafplaatsen. Zo zijn er in De Panne, Adinkerke, Westvleteren, Houthulst en Hoogstade meerdere Groot-Poperingse soldaten begraven. Zeventien soldaten zijn begraven op een gemeentelijke begraafplaats elders in het land. Negenenveertig soldaten lieten het leven in Frankrijk. Zestien van hen hebben vandaag een graf op een Franse militaire begraafplaats.
Voorwerpen
Heel wat Poperingenaars werkten mee aan de tentoonstelling, door voorwerpen of foto’s te schenken. Zo schonk Oscar Danneel de portefeuille met kogelgat van zijn gelijknamige grootvader. “Als inwoner, school of vereniging kan men zich tijdens de expo laten registreren als peter of meter van een graf. Dan beloof je om die ene soldaat te herdenken, met een bloemetje, een gedicht of gewoon je aanwezigheid. Intussen heeft de basisschool De Waaier van Watou zich al ontfermd over vier heldenhuldekruisen op het Watouse kerkhof. In de expo presenteren de ateliers Kantwerk en Textiele Kunsten van de Kunstacademie nieuwe creaties Oorlogskant”, besluit Annemie Morisse.
(Andres Hollebeke)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier