Gedurende meer dan twee jaar werkten Frederic Dehaudt en Willem Lecoutere uit Menen aan de documentaire die het verhaal van Tyber en zijn werknemers vertelt. Volgens de makers heeft Tyber de identiteit van Menen mee bepaald. Tyber was onlosmakelijk verbonden met de stad, maar ook met de persoonlijkheid van madam Tyberghien.
“Alles begon eigenlijk met een berichtje op Facebook in maart 2016”, vertelt Frederic Dehaudt die samen met Willem Lecoutere de film maakte. “In dat bericht las ik dat de fabriek zou worden gesloopt. Dat deed me wel iets. Ik groeide op in de bloemenwijk, dagelijks fietste ik de fabriek voorbij. Het was gewoon een onderdeel van het landschap, iedereen had wel buren of familie die er werkten. Maar ook vanuit de burgerbeweging CSA was dit een uitgelezen kans om iets moois te maken.”
CSA, het Centrum voor stedelijke acupunctuur, ijvert om de identiteit van Menen te bewaren en de verhalen van Menenaars op te tekenen en te vertellen. Met CSA werkte Frederic al eerder projecten uit rond de barakken en de Ugly Papas. “Tyber was voor mij absoluut iets wat de identiteit van Menen bepaald heeft. In de 80 jaar dat de fabriek bestond hebben er duizenden gewerkt, velen van hun veertien jaar tot aan hun pensioen. Tyber was hun leven.”
Vergeten beeldopnames
Negen oud-werknemers brengen hun verhaal en dat van de fabriek voor de camera, vele anderen doen dat anoniem. Het verzamelen van de informatie nam uiteindelijk twee en een half jaar in beslag. De makers, Frederic Dehaudt in eerste instantie, deden dit op geheel vrijwillige basis. “Dat is een van de redenen waarom het veel langer duurde dan initieel gepland”, legt Frederic uit. “Als filmmaker graaf je steeds dieper en dieper, ik ben op dat vlak nogal veeleisend maar ik durf nu wel te stellen dat we tot de kern van het verhaal doordringen.”
Dat verhaal is niet alleen samengesteld uit getuigenissen, dankzij de medewerking van projectontwikkelaar Filip Dobbelaere, kregen ze toegang tot de fabrieksgebouwen en mochten er vrij in rondlopen en filmen. “We ontdekten tal van zaken: foto’s uit de privéverzameling van madam Tyberghien en een achtmillimeterfilm die opgenomen werd eind jaren 60, en die aanvankelijk in een kluis zat. Vandalen hadden die kluis open gekregen en de film afgerold en gedumpt. We hebben die beelden voor een groot deel kunnen recupereren en in onze film verwerkt. Wat erop staat, is een verrassing. Het samenbrengen van alle informatie, de verhalen, de honderden foto’s en de aangepaste muziek is uiteindelijk een gigantische puzzel geworden.”
Madam
De film brengt levensverhalen, in zowat iedere getuigenis hadden de oud werknemers het over ‘madam’. De bazin Marie-Louise Tyberghien werd steevast zo aangesproken, met veel respect. “Dat heb ik bij het maken van de film sterk aangevoeld. Zo tonen we dat Tyber verbonden was met Menen, maar ook met de persoonlijkheid van de bazin. Ze had de gelegenheid om, toen de fabriek op zijn top was, die te verkopen voor fabelachtig veel geld. Wat ze uiteindelijk niet deed, ze wou het bedrijf in de familie houden.
Tenerife
“Tijdens ‘the making of’ hebben we zovele toffe verhalen gehoord”, gaat Frederic verder. “Zo ging madam jaarlijks twee weken op reis naar Tenerife met de personeelsleden die er 25 jaar werkten. Tijdens die vakantieperiode werden ze zelfs doorbetaald. Sommigen durfden het vliegtuig niet op en bleven thuis, maar gingen ook terug werken. Waarop ze een dubbele wedde kregen. Dergelijke toestanden kan je je tegenwoordig niet meer inbeelden!”
De film is het resultaat van honderden uren vrijwilligerswerk. “Dat is volgens mij de enige manier om dergelijke projecten mogelijk te maken. Iedereen die aan de film meewerkte, deed dat op vrijwillige basis. Dat zijn natuurlijk Willem Lecoutere met wie ik de film maakte, Loïc Gossieaux die wonderen doet met muziek, Tony Vandenbogaerde van Mayway records, Benoit Verscheure, Herman Wenes en vele anderen.”
Er staan twee voorstellingen gepland in CC De Steiger, op zondag 4 en zondag 25 november, telkens om 14u30. De vroegere werknemers waarvan de makers de gegevens hadden, werden uitgenodigd op de documentaire. “Ik ben echt benieuwd naar hun reacties”, verklapt Frederic. “En in tegenstelling tot wat sommigen beweren: er zijn nog wel degelijk tickets te verkrijgen.”
(SL)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier