De ‘kombak’ van Rosa en Modest: “Er is niets veranderd”

Rosa Vermeulen uit Erpe-Mere presenteert de populairste en beste fictiereeksen, jeugdseries en nostalgische films van de voorbije halve eeuw. [in het kader van 50 jaar tv] © VRT - Mark De Vilder
Nancy Boerjan

In het najaar van 1995 veroorzaakte ene Rosa Vermeulen een heuse televisiehype. Acteur Walter Baele die het typetje destijds neerzette, ziet 25 jaar later opnieuw brood in Rosa, deze keer als gastvrouw in een theatershow. Met haar Modest uiteraard, maar ook met BV’s en een showtrap en al!

In september 1995 kondigde de toenmalige BRTN een nieuw programma aan, met als gastvrouw Rosa Vermeulen, een 67-jarige weduwe uit Erpe-Mere, die kranten en weekbladen de weken voordien bestookt had met brieven waarin ze haar beklag maakte over ‘de tv-programmatie van tegenwoordig’. Rosa kreeg bijval uit alle hoeken van Vlaanderen, eiste een onderhoud met BRTN-baas Jan Ceuleers en kreeg zowaar een eigen programma. Bij de persvoorstelling bleek de hele zaak in scene gezet: het nieuwe programma was een idee van producer Tom Huybrechts en de uit Waregem afkomstige acteur en ‘man van vele typetjes’ Walter Baele (55). De lezersbrieven bleken geschreven door de buurvrouw van Huybrechts en de reacties erop door redactieleden die de brieven postten vanuit het hele land.

Kijkcijferkanon

De talkshow Rosa werd een kijkcijferkanon op zondagavond. Walter Baele spendeerde telkens urenlang in de schminkstoel om zich tot Rosa te laten transformeren: een dame op leeftijd die haar wekelijkse afspraak bij de kapper gevolgd door aperitief bij de lokale horeca nooit oversloeg, prat ging op de handtas die ze ooit van Eddy Wally kreeg, en samen met haar zoon en eeuwige vrijgezel Modest – een rol die werd ingevuld door de Brugse acteur Kurt Defrancq (55) – sinds mensenheugenis in Erpe-Mere woont. Rosa was als gastvrouw geheel zichzelf: ze zei wat ze dacht en vroeg wat ze wilde. En de tv-kijkende Vlaming viel twee seizoenen lang voor haar én voor haar joviale zoon.

Toen Rosa trouwde kreeg ze enveloppes met duizend frank in, en beeldjes met kussende zwanen…

In 1998 volgde dan een derde reeks waarin Rosa vooruit blikte op de eeuwwisseling en Walter Baele meerdere typetjes voor zijn rekening nam. Kurt Defrancq paste voor de rol van Modest in deze derde reeks. Hij vreesde al te veel vast te blijven plakken aan het typetje dat eerder ook al werd opgevoerd als ludieke gastreporter tijdens de Tour en het WK voetbal.

Kombak op het podium

Rosa en Modest verdwenen nadien in de VRT-archieven, tot voor kort: Modest liet alle redacties onlangs in een handgeschreven brief weten dat zijn moeder Rosa op dinsdag 11 juni de respectabele leeftijd van 90 zou bereiken. En dat hij die gelegenheid te baat nam om haar te verrassen met de aankondiging van haar eigen comeback – zeg maar kombak -, niet op het televisiescherm maar wel op de theaterplanken. Die verrassing viel haar te beurt in café Elckerlyc in Erpe-Mere waar ze dinsdag naar wekelijkse gewoonte na haar kapbeurt een glaasje kwam nippen. Ze werd er met vlag en wimpel, een enorme taart, 90 rozen én een verjaardagslied ontvangen door Modest en het gros van de Vlaamse media. Meteen de aftrap dus voor de theatershow Rosa & Modest – 90 rozen voor Rosa die vanaf 8 mei 2020 zal te zien in Theater Elckerlyc in Antwerpen en nadien ook op tournee gaat. De inhoud van de show blijft voorlopig een mysterie, al komen er zeker bekende Vlamingen aan te pas die door Rosa op haar eigenwijze manier het vuur aan de schenen zullen worden gelegd. En ook de destijds spraakmakende showtrap doet mee.

Op twee oren slapen

Als de mediabelangstelling die Rosa en Modest dinsdag te beurt viel een maatstaf is, mogen de initiatiefnemers van haar comeback op beide oren slapen: het duo scoort ook vandaag nog. We namen hen even opzij voor een terugblik. Walter Baele heeft het in de huid van Rosa al behoorlijk warm na zijn passage voor tal van camera’s, “maar het is dan toch al een stuk beter dan twintig jaar geleden”, vindt hij. “Ik word nu in een oude dame getransformeerd met een heel nieuwe techniek die vooral het voordeel heeft dat ik veel sneller klaar ben. Het is een soort tweede huid die over me heen wordt getrokken. Vroeger gebruikte men een gelatine-techniek die gemakkelijk vier uur in beslag nam en minder goed bleef zitten onder de warmte van de studiolichten.” Het resultaat oogt zelfs van dichtbij griezelig echt.

Walter Baele en Kurt Defrancq - als Rosa en Modest - vierden deze week de negentigste verjaardag van het tv-icoon.
Walter Baele en Kurt Defrancq – als Rosa en Modest – vierden deze week de negentigste verjaardag van het tv-icoon.© Guillaume Decock

Walter herinnert zich dat de typetjes Rosa en Modest los van elkaar ontstonden. Kurt Defrancq had voor zichzelf al een ‘Modestiaans’ personage gecreëerd, waarvoor hij een tv-format zocht. Walter Baele speelde met het idee om een programma op te bouwen rond een moeder en haar zoon: Martha en Martin zouden televisie maken voor ‘de gewone man en vrouw’, vanuit hun veranda. Tom Huybrechts die van 1992 tot 1997 op TV1 ook al het succesvolle De Droomfabriek produceerde, zag Walters idee helemaal zitten. “Tom vertelde me ook dat hij de perfecte Martin hiervoor kende: Modest”, vertelt Walter. “Hij toonde me een filmpje met Kurt als Modest en ik vond het schitterend: hij was precies wat ik zocht.” Martin maakte plaats voor Modest en Martha werd Rosa en de rest is geschiedenis.

Date met Rosa

Een kwart eeuw later kijken ze nog altijd met verwondering terug op wat volgde: “Na de eerste aflevering kregen we brieven van mannen die daadwerkelijk wilden afspreken met Rosa. Ze zagen in haar een echte vrouw, geen personage. Dat hadden we niet verwacht”, weet Walter nog.

Toen de derde reeks werd gelanceerd met het huwelijk van Rosa als mediastunt, zakten duizenden af naar Erpe-Mere om de feestelijkheden mee te maken. “Hallucinant!”, schetst Kurt die dag. “Een bomvolle kerk, bomvolle straten… We wisten wel dat we populair waren, maar zoiets verwachtten we niet.”

Na de eerste aflevering kregen we brieven van mannen die wilden

“Ik kreeg cadeaus!”, voegt Walter toe. “Je moet je dat eens voorstellen: enveloppes met duizend frank in, een porseleinen beeld met kussende zwanen… Zeg nu zelf, als je weet dat het om fictieve personages gaat, dan doé je dat toch niet? Een deel van het publiek was er dus echt mee weg dat wij écht waren. Waar die cadeaus nu staan? Ergens in een VRT-bureau ondergebracht allicht.”

Mee met hun tijd?

Hoe Rosa en Modest dan wel geëvolueerd zijn als typetjes de voorbije jaren? “Niet”, klinkt het. “Bij hen is de tijd blijven stil staan. Ze wonen nog altijd in hetzelfde huis in dezelfde straat, Modest is nog altijd vrijgezel. En straks gaan ze op het podium wel kennis maken met fenomenen als sociale media, en zal Rosa leren selfies maken en posten. Want nu ze weer in de belangstelling staan, moeten ze mee met hun tijd. Met alle gevolgen vandien allicht.”

Rosa en Modest beschouwen ze overigens als ‘nog altijd keihard lineair televisiekijkend’. “Hun televisieavond begint steevast met Jeroen Meus en Blokken, gevolgd door Iedereen Beroemd en alles wat daarna nog komt”, lacht Walter. Van terugkijktelevisie of Netflix hebben ze nog nooit gehoord.

Het was Walters idee om het tv-programma te vertalen naar een theaterversie. Hij heeft er Kurt eerst opnieuw warm voor moeten maken, maar nadat Walter hem de plannen had uitgelegd, voelde Kurt zich klaar om Modest nieuw leven in te blazen. “We gaan geen kopie maken van het tv-programma, dat zou nooit werken. Dus het wordt een mix van elementen uit de talkshow – zoals de interviewtjes met BV’s, een telkens ook een special guest… – maar verder komt er een heel nieuwe insteek waarover we nu nog niets kwijt kunnen.” Maar ze hebben er vertrouwen in, zeggen ze, dat Rosa en Modest opnieuw hun publiek zullen vinden.

Na al die jaren opnieuw de draad met hun typetjes opnemen, vindt het duo overigens niet moeilijk: “Het is als fietsen! Eens je het kan, verleer je het niet meer”, aldus Kurt. Of was het toch Modest?

Tickets voor ’90 Rozen voor Rosa’, van 8 tot en met 17 mei 2020, zijn nu al te koop op www.elckerlyc.be.

“Nostalgie scoort bijna altijd”

Om Rosa van onder het stof te halen, vond Walter Baele aansluiting bij Theatertainment Producties, het Antwerpse productiehuis van West-Vlamingen Dirk Van Vooren en Nico Warrinnier.

Dirk Van Vooren en Nico Warrinnier, het West-Vlaams duo dat Rosa en Modest naar het theater lokte. (foto GD)
Dirk Van Vooren en Nico Warrinnier, het West-Vlaams duo dat Rosa en Modest naar het theater lokte. (foto GD)

“Goeie ideeën ontstaan aan de bar”, lacht Dirk Van Vooren, artistiek coördinator van Theatertainment Producties. “Toen Walter Baele naar onze vorige Winterrevue kwam kijken, was hij onder de indruk van wat wij daar doen en en de manier waarop we het brengen. Hij vertelde me na afloop dat hij al jaren rondliep met het idee om Rosa en Modest een nieuw leven te geven in het theater. We gingen daarop samen zitten met de scenarioschrijfster van Rosa destijds, Gerrie Van Rompaey, om te zien of het haalbaar was om de tv-formule naar het theater om te zetten. Want vanzelfsprekend is dat zeker niet. Maar we zijn tot een resultaat gekomen, waarover we tevreden zijn. We gaan spektakel brengen.”

Ook hij maakt zich sterk dat Rosa en Modest nog altijd heel wat fans hebben. “Bij wie het toen gezien heeft, roepen die namen nog altijd gevoelens van nostalgie op. En nostalgie werkt goed. Niet altijd maar toch bijna altijd. We kunnen moeilijk aan iedereen vragen of hij of zij vandaag nog een ticketje zou kopen voor een theaterstuk met Rosa en Modest. Maar ik denk wel dat velen van toen wel zin zullen krijgen om de figuren die ze toen zo graag op televisie zagen, nu ook eens live te komen bekijken.”

Maar het wordt geen doorslag van toen, benadrukt ook Dirk. “Toen zaten onder meer Jean-Marie Pfaff, Dana Winner en Eddy Wally in de gastenzetel. Nu worden het gasten die vandaag in de kijker staan. Het wordt echt wel een show anno 2020.”