Elk jaar houdt beeldhouwer Jos Vanoverberghe een tentoonstelling in het kunstdorp Kwaremont. De in Avelgem wonende kunstenaar zoekt zijn heil dus over de grens, in Oost-Vlaanderen. Enkel daar komt zijn kunst thuis. “Maar de tijden van het bloeiende kunstdorp liggen helaas achter ons.”
Kwaremont, een deelgemeente van Kluisbergen, herbergt een groots verleden. En neen, dat heeft niets met het wielrennen te maken. ‘Het dorp waar kunstenaars wonen en werken’, zó stond het vroeger bekend. “De belangrijkste connotatie”, meent Jos Vanoverberghe dan ook. Zijn helden heten geen Museeuw, Boo-nen of Greg Van Avermaet, maar wel Daniel Devos, Michiel Leenknecht en Piet Willequet: historische en meer recente kunstfiguren die onze streek een artistiek gezicht gaven. Maar hoe groots zijn geschiedenis ook moge zijn, sinds enkele decennia is het kunstdorp op zijn retour. De gezellige drukte van de kunstgalerijtjes, eens welig tierend langs de Kwaremontse kasseien, is verdwenen. Enkel Jos Vanoverberghe ploegt naarstig voort.
“Dat is ietwat overdreven”, zegt de kunstenaar-beeldhouwer, wanneer we hem aantreffen in het zonovergoten Hof ter Kwaremont, de galerij te midden de gastvrije B&B. Daar toont hij zijn beelden aan het publiek. “Ik ben heus niet de enige die hier af en toe zijn tenten opslaat. Avelgem? Geen kunsthart, vrees ik. Ja, er is de kunstkerk van Bossuit, maar die heeft geen dak! Bij slecht weer is het einde verhaal. De Kwaremont is idyllisch en ademt kunst. Hier moét ik zijn. Maar toegegeven, de tijden van het bloeiende kunstdorp liggen ver achter ons, helaas”, aldus Jos.
Liefde voor hout
Dertien jaar geleden probeerde Jos Vanoverberghe de bakens nochtans te verzetten. Maar zijn kunstproject Kwa-art werd geen succes. Dan maar solo. “Al 22 jaar hou ik net voor de zomer een tentoonstelling, hier, in het hart van Kwaremont. Een bruusk debuut voor mijn beeldsculpturen, die een heel seizoen enkel naar de binnenmuren van mijn atelier kunnen staren.” (lacht)
Zijn beeldhouwkunsten heeft Vanoverberghe deels te danken aan zijn vader, die doodskisten maakte, en hem verplichtte mee te helpen. “Twaalf lange jaren. (lacht) Maar het heeft mijn liefde voor het hout wel doen groeien. Ik ben ook vrijwel meteen artistiek bezig geweest. Ik heb een hele carrière in het hout gewroet, ook professioneel, bij Vanmarcke-Stadsbader. Nu ik gepensioneerd ben, krijgt de kunst meer ruimte. En dat is nodig. Een kunstenaar is als een duivenliefhebber. Die leert zijn vogels kennen, doorgrondt ze, geeft hen liefde en leidt ze op. Dag en nacht is hij bezig. Ook als kunstenaar is die toewijding noodzakelijk.”
Ja, er is de kunstkerk van Bossuit, maar die heeft geen dak! Bij slecht weer is het einde verhaal. De Kwaremont is idyllisch en ademt kunst – Jos Vanoverberghe
Jos Vanoverberghe doet het overigens niet alleen. Tweejaarlijks nodigt hij een schilder uit, die ‘de muren behangt’, terwijl ‘hij de ruimte vult’. “Een bewuste keuze ingegeven door veel goede redenen”, zegt hij. “De bezoeker komt zo voldoende aan zijn trekken: beeld én kunst. Variatie is echt belangrijk. Anderzijds breid ik mijn kunstnetwerk zo ook uit.” Vorig jaar hing Martine Depyper hier nog aan de wanden, in 2020 is het de beurt aan Di Boss, een Oost-Vlaamse schilder die het Belgische driemanschap (Tuymans, Borremans, Dillemans, red.) met recht en rede adoreert. “Pardoes tegen het lijf gelopen, een praatje gemaakt en de samenwerking vastgelegd. (glimlacht) Met ‘mijn’ schilder maak ik nooit thematische afspraken. Het project loopt trouwens nooit langer dan twee jaar. Nieuwe horizonten, weet je wel.”
Quarantaine
Quarantaine schijnt voor veel kunstenaars de hemel op aarde te zijn. “Een waarheid als een koe. Voor mij mag het altijd quarantaine zijn. Tijdens de lockdown kon ik ongestoord beeldhouwen, twee maanden lang! Nu, corona bracht ook negatievere elementen met zich mee: mijn expositie werd namelijk uitgesteld. Maar na veel vijven en zessen konden we in augustus vier nieuwe data prikken. Gelukkig maar.”
Elke zaterdag en zondag is de expositie te bezoeken. In gewone tijden zou Jos Vanoverberghe zo’n 500 bezoekers per dag mogen ontvangen. “Dat is nu iets minder. Ik noem het ‘coronaschroom’. Nochtans is het mondmasker verplicht, en dien je hier je handen te ontsmetten. We bieden nu ook geen Kwaremont-bier of cava aan. De loden hitte speelt ons ook parten. Hopelijk wordt het nog wat drukker. Een kunstenaar leeft van niets en niemand, maar een beeld of schilderij verkopen, daar geniet ik wel van. Dat geeft aan dat wat je gemaakt hebt ook waardevol is voor anderen.”
De expositie van Jos Vanoverberghe en Di Boss is in augustus elke zaterdag en zondag toegankelijk, van 14 tot 18 uur in het B&B Hof ter Kwaremont.
(Jan Steenhoudt)
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier