Assisen ‘Duivelskoppel’: “Lacote kampt met trauma’s uit zijn kindertijd” (psychologen)

© BELGA
© BELGA
Laurens Kindt

Op het assisenproces tegen Jean-Claude Lacote (54) en Hilde Van Acker (57), die terechtstaan voor moord op de Brit Marcus Mitchell (44) in De Haan in 1996, hebben de psychologen getuigd die Jean-Claude Lacote onderzochten na zijn uitlevering aan België. “Hij is duidelijk getraumatiseerd door zijn kindertijd”, klonk het.

Professoren Jochem Willemsen en Mattias Desmet van de Universiteit Gent onderzochten Jean-Claude Lacote in de gevangenis van Brugge, op vraag van zijn advocaten. “Hij sprak op een ongedwongen manier, open en oprecht maar duidelijk geëmotioneerd”, zei professor Desmet.

“Lacote beklemtoonde dat hij heel veel taken op zich neemt in de gevangenis en dat hij graag gezien is door andere gevangenen. Hij is wat wij noemen vooral een ‘socioprope’ persoonlijkheid, heel erg gericht op anderen dus. Hij internaliseert ook zijn stressgevoelens, wat zich een paar keer geuit heeft in automutilatie. Jean-Claude Lacote scoort hoog op de depressieschaal en kampt met slaapproblemen. Hij heeft een zwak ego. Ik voelde dat tijdens mijn gesprekken: hij excuseerde zich vaak voor het feit dat hij zo veel praatte en dat hij wellicht veel van mijn tijd eiste”, klonk het.

Hevig drinken

Volgens professor Mattias Desmet heeft beschuldigde Jean-Claude Lacote zijn leven gebeterd. “Zelfs toen hij de wet nog overtrad, had hij bepaalde principes. Hij zei dat hij alleen mensen oplichtte die hun geld zelf niet op een koosjere manier verdiend hadden. Hij zegt ook dat hij na de geboorte van zijn dochter de wet niet meer overtreden heeft, ook op vraag van Hilde Van Acker. Hij heeft zijn leven gecorrigeerd na de geboorte van zijn dochter en nog eens, toen Hilde Van Acker hem verliet. Hij begon dan hevig te drinken en zijn geld weg te schenken: een typische manier om met schuldgevoelens om te gaan”, klonk het.

Over de kindertijd reageerde Jean-Claude Lacote zeer onsamenhangend. “Dat viel op. Over de rest van zijn leven sprak hij zonder problemen. Die kindertijd was duidelijk traumatisch. Hij herhaalde verschillende keren dat hij nooit meer terug naar die plek wou”, vertelde professor Desmet.

Misbruik

Dat Jean-Claude Lacote jaren aan een stuk hetzelfde at – eerst pasta met ham en kaas, later rijst met tonijn – is volgens de psychogen te verklaren door het trauma. “Hij kan moeilijk om met onvoorspelbaarheid. Ook het feit dat hij zichzelf straft, is een gevolg van trauma. Kijk naar hoe hij zijn geld weg schonk, hoe hij te veel dronk op een bepaald moment in zijn leven”, besloot Mattias Desmet.

Zijn collega Jochem Willemsen ging verder. Hij nam het strafdossier door en las ook de verslagen die een psychiater in Frankrijk al eens gemaakt had over Jean-Claude Lacote in het kader van een Franse rechtszaak.

Jean-Claude Lacote tijdens zijn passage in Zuid-Afrika. (gf)
Jean-Claude Lacote tijdens zijn passage in Zuid-Afrika. (gf)

“Jean-Claude is in Frankrijk geplaatst in een instelling bij de paters. Er was daar sprake van fysiek en seksueel misbruik. Hij voelde zich daar enorm verlaten. Die traumatische ervaring was eigenlijk de primaire leugen die een gat geslagen heeft in zijn ego en in zijn vertrouwen in de mensheid. In zijn leven zijn er periodes geweest van mutisme – niet spreken dus – maar ook van automutilatie, risicogedrag, noem maar op. Alsof zijn eigen leven er niet toe doet”, klonk het.

Geen psychopaat

Vluchtgedrag is ook typisch, zegt de professor. “Hij moet soms alles achterlaten, zowel wanneer hij geld heeft, als wanneer hij er minder heeft. Hij wil telkens vertrekken van een wit blad. Telkens stelt hij een versie van zichzelf voor die geen enkele link met het verleden heeft. Zo kan hij dat verleden vermijden. Dat is geen psychopathie. Ik heb hem daarop getest, maar hij is het niet. Het is een overlevingsstrategie. Conflicten gaat hij altijd vermijden. Dat zie je ook in de oplichtingen die hij gepleegd heeft: altijd dingen willen arrangeren”, vertelde professor Willemsen. “Hij is zijn hele leven blijven zoeken naar mensen waar hij op kan rekenen. Het verlatingstrauma van zijn kindertijd heeft hem enorm getekend. Hij offert zichzelf op voor anderen, zonder enige limiet en dat is voor hem extreem vermoeiend en vernietigend. Dat zijn de moment waarop hij vlucht”, klonk het.

Voorzitter geërgerd

“Achten jullie Jean-Claude Lacote in staat om een mens te doden?”, wou een jurylid weten. “Dat zou ingaan tegen zijn persoonlijkheidsstructuur zoals wij ze vastgesteld hebben. Dat zou atypisch zijn”, klonk het antwoord. “Zijn andere ex-partner heeft hier verklaard dat hij alles at, niet alleen pasta met ham en kaas of rijst met tonijn”, stelde een jurylid. “We moeten dat aspect van het eten niet overdrijven. Als er meer angst aanwezig is, zal zich dat meer manifesteren”, legde professor Desmet uit.

“Noemen we dat dan niet gewoon diëten?”, vroeg voorzitter Bart Meganck, duidelijk geërgerd. “Als diëten extreme vormen aanneemt, dan kan dat ook een vorm van angstregulatie zijn”, pareerde professor Desmet. In een eerder assisenproces, over de moordende diaken Ivo Poppe uit Wevelgem, botsten voorzitter Meganck en professor Desmet ook al eens met elkaar. Het conflict van toen laat duidelijk nog sporen na.

Tien procent

“Hoeveel heeft de verdediging van Jean-Claude Lacote jullie betaald voor dit verslag?”, vroeg de advocaat van de burgerlijke partijen. “Niets. Maar wij mogen tien procent van ons takenpakket besteden aan maatschappelijke dienstverlening. Ik beschouw dit werk als maatschappelijke dienstverlening”, antwoordde Mattias Desmet. “Dus het is eigenlijk de universiteit Gent die het psychologisch onderzoek van Jean-Claude Lacote in het kader van zijn verdediging betaald heeft?”, vroeg voorzitter Meganck schalks.

Jean-Claude Lacote bij zijn arrestatie in Abidjan. (gf)
Jean-Claude Lacote bij zijn arrestatie in Abidjan. (gf)

“Het zoeken naar de waarheid, zoals op dit proces, is toch in het belang van de maatschappij. Ik moet niet verantwoorden waaraan ik die tien procent van mijn takenpakket besteed”, antwoordde professor Desmet. “Tja, ik weet niet of dat allemaal zo normaal is dat de universiteit dit betaalt”, vond voorzitter Meganck. “Heeft u eigenlijk gevraagd of hij de feiten gepleegd heeft? Niet relevant?”, vroeg hij. “Neen, dat was niet het opzet van ons onderzoek”, antwoordden de getuigen.

Liggen slapen

“Ik geloof er geen snars van dat u het dossier gelezen heeft”, beet de aanklager de twee getuigen toe. “Ik wil me verontschuldigden voor alle lastige vragen die jullie hier krijgen”, zei Filip De Reuse, advocaat van Jean-Claude Lacote. “Men heeft hier de voorbije week liggen slapen, nu zijn ze blijkbaar wakker”, stelde hij vast. De Reuse vroeg naar de band tussen Lacote en zijn dochter. “Het feit dat hij haar niet meer ziet, is een belangrijke bron van lijden. Hij zou alles geven om haar nog eens te zien”, aldus de getuigen. “Die Franse psycholoog zegt dat hij alleen gevaarlijk wordt als hij alles verliest. Maar dan gaat het niet over geld”, stelde advocaat De Reuse. “Klopt. Soms had hij geld, soms minder. Maar dat affecteerde hem eigenlijk amper”, klonk het.

Gemaskerde politie

Jean-Claude Lacote stond daarop recht. Hij wou één en ander verduidelijken in verband met zijn oudste dochter. “In 2004 was mijn oudste dochter 7 jaar oud. Ze bezocht me in Zuid-Afrika voor de kerstvakantie. Ze is teruggekomen met haar moeder. Vier dagen later heeft commissaris Devestel en vijf Franse politiemannen zijn gemaskerd binnengekomen in hun huis. Ze mochten één telefoontje doen, anders zouden ze het kind plaatsen in een weeshuis. Ze hebben de mama gearresteerd wegens witwassen omdat ik haar elke maand alimentatie betaalde. Ze beschuldigden haar ook van lidmaatschap van een criminele organisatie. Ze hebben haar 48 uren in de gevangenis gehouden. Toen ze vrijgelaten werden en thuis kwamen, bleek dat de politie alle foto’s hadden meegenomen van sinds haar zwangerschap. De politie dreigde ermee dat als de moeder nog één keer met mij zou spreken, ze haar zouden meenemen naar de gevangenis voor 10 jaar en dat ze haar dochter nooit meer zou terugzien”, zei hij geëmotioneerd.

Deze namiddag komen de laatste twee getuigen aan bod en zullen de advocaten van de burgerlijke partij hun pleidooi houden. Ook aanklager Yves Segaert-Vanden Bussche zal zijn requisitoir houden over de schuldvraag. Dinsdag krijgen de advocaten van de verdediging dan het woord.

Lees hier alles over dit assisenproces