Douane controleerde dit jaar al 366 containers op drugs in Zeebrugge

De federale politie heeft 11,5 ton cocaïne onderschept in een lading schroot die via de haven van Zeebrugge naar die van Antwerpen werd verscheept. De recordvangst doet vragen rijzen over de controle van containertrafiek in Zeebrugge. “Maar het is niet zo dat we van die haven nu de grote probleemhaven moeten maken.”

Dat de lading met een straatwaarde van zo’n 900 miljoen euro eind oktober überhaupt onderschept werd in de haven van Antwerpen, was allerminst toeval. De speurders van de federale gerechtelijke politie in Limburg wisten dat de vijf containers eraan kwamen en op welk binnenvaartschip ze zouden staan. De actie kaderde namelijk in een lopend gerechtelijk onderzoek tegen voormalig Antwerps commissaris Willy Van Mechelen. De 77-jarige ex-politieman – bijnaam Jerommeke – liep begin oktober tegen de lamp toen zijn ex-collega’s al een lading van bijna drie ton cocaïne konden onderscheppen. Maar liefst 22 mensen belandden toen in de cel, waaronder Willy Van Mechelen, maar ook nog twee politieagenten in actieve dienst, een advocaat en een baas van een terminal van Mexico Natie in de Antwerpse haven. Bij huiszoekingen werden geld en luxegoederen in beslag genomen.

Recordvangst

Uit het verdere onderzoek bleek al snel dat de bende rond Van Mechelen niet alleen verantwoordelijk was voor die lading van drie ton coke, er was nóg een lading onderweg. En wat voor één. Eind september had de bende een recordbestelling geplaatst van 11,5 ton cocaïne. Die drugs, verpakt in pakketten van een kilo, zaten verstopt in een stalen constructie in een container die verder aangevuld was met schrootafval en vergezeld werd van nog vier containers. De lading stond al op een schip dat onderweg was vanuit het Zuid-Amerikaanse Guyana. Het schip arriveerde eind oktober in de haven van Zeebrugge en de containers werden daar op een binnenschip gezet richting Antwerpen. Eindbestemming van de drugs was een bedrijf vlak over de Nederlandse grens, maar daar zijn de containers dus nooit aangekomen. De vangst van de Limburgse speurders is meteen de grootste overzeese drugsvangst ooit. Daarvoor stond het record op naam van een Spaanse bende, die in 2012 acht ton cocaïne naar Europa verscheepte.

Geen controle

Dat zo’n grote hoeveelheid drugs ons land binnenraakt via een relatief kleine zeehaven als die in Zeebrugge, doet vragen rijzen over de controle die daar gevoerd wordt. “Als zo’n lading eigenlijk maar tijdelijk op de kaai in Zeebrugge wordt geplaatst om dan verder naar Antwerpen verscheept te worden, is daar eigenlijk geen controle op”, zegt Brugs burgemeester Dirk De fauw (CD&V). “De controle gebeurt dan in Antwerpen, waar de lading uiteindelijk de terminal verlaat. Alleen als goederen in Zeebrugge de terminal verlaten, op een trein of op een vrachtwagen worden gezet, dan kan een dergelijke container onderworpen worden aan een controle. Er wordt dus wel degelijk gecontroleerd in Zeebrugge, intensief zelfs. Men doet dat door vooraf een risicoanalyse te maken. Wat is de herkomst van het schip en welke havens heeft het de afgelopen veertig dagen aangedaan? De risico-containers worden eruit gehaald door de douane die daar zelf apparatuur voor heeft”, klinkt het.

Het zijn dus de douanediensten en niet zozeer de politie zelf die ervoor moeten zorgen dat er geen drugs Europa kunnen binnenkomen via havens als Zeebrugge. “Wij hebben in Zeebrugge de handen vol met de problematiek van de transmigratie”, zegt Henk Soulliaert, korpschef van de Scheepvaartpolitie in West-Vlaanderen. “Het is de douane die toezicht houdt op de ladingen, wij zijn eerder gericht op de personen die vertrekken en arriveren. Denk maar aan de bemanning van zulk een containerschip dat het Schengen-gebied binnen komt”, klinkt het. Het is in ieder geval niet de eerste keer dat drugsbendes voor de haven van Zeebrugge kiezen. Eind 2019 werd de controle zelfs verscherpt nadat in het Zuid-Amerikaanse Suriname een fruitboot onderschept werd met 855 kilogram cocaïne aan boord. Bestemming: Zeebrugge. “Het is zeer uitzonderlijk dat er in Zeebrugge vracht aankomt vanuit het Caraïbisch gebied of Zuid-Amerika”, zegt Dirk De fauw. “Er is geen rechtstreekse lijn tussen Zuid-Amerika en Zeebrugge. De meeste containertrafiek komt vanuit Japan of China. Soms gebruikt men wel tussenhavens. Dan komt men bijvoorbeeld vanuit Zuid-Amerika via de haven van Le Havre in Frankrijk naar Zeebrugge”, klinkt het.

Zeeleeuw

Eric Van Der Sypt van het federaal parket nuanceert de positie van de Zeebrugse haven in de internationale drugssmokkel. “Het is niet zo dat we van die haven nu de grote probleemhaven moeten maken, want dat is niet zo”, zegt hij. “Alle havens, groot en klein, worden in de gaten gehouden. Het is niet zo dat we de haven van Zeebrugge frequent in grote drugsdossiers tegenkomen”, klinkt het. “Er is dit jaar nog geen enkele vondst van drugs gebeurd in Zeebrugge”, zegt ook Francis Adyns van de FOD Financiën, waartoe de douane behoort. “De controles zijn sinds een jaar opgedreven. Er zijn dit jaar in Zeebrugge al 366 containers geselecteerd specifiek voor controle op drugs en acht schepen werden grondig doorzocht. Ook voertuigen die op schepen binnenkomen, worden gecontroleerd”, klinkt het. Voor hun controles maken de douanediensten gebruik van mobiele en vaste scanners, maar ook van drugshonden en gasmeetapparatuur. Daarnaast is er natuurlijk ook de fysieke controle door de douaniers van de dienst Opsporingen zelf. Op zee zelf is de douaneboot De Zeeleeuw actief en ook de jachthavens aan onze kust zijn het controledomein van de douane.