SOS WVL (14) : Uitkijken voor kwallen? (En neen, dit heeft niets te maken met de verkiezingen)

Een paar weken geleden zat er een berichtje in het nieuws : voor de Nederlandse kust zijn kwallen gezien die een stuk groter zijn dan normale exemplaren, met een doorsnee van zo'n 50 cm en soms tot meer dan 10 kg zwaar. Dat er zo'n king size exemplaren in de Noordzee dobberen, heeft veel te maken met de zachte winter, zo meldt Natuurbericht.nl. Als er een koude winter is, gaan ze doorgaans dood. Nu zijn ze gewoon kunnen blijven groeien.En als we zeggen Nederland, dan weten we dat West-Vlaanderen niet zo veraf is natuurlijk. Ook aan onze kust spoelen er af en toe wel kwallen(berichtjes) aan en neemt de populatie toe. En dus worden we bang, want kwallen bijten, toch? En zijn er geen dodelijke varianten, die je vastgrijpen in hun tentakels en je stilletjes verteren? Naaaah.... niet meteen. Kwallen zijn holtedieren die vooral uit water bestaan en zich laten meedrijven met de stroming, omdat ze zich zelf niet kunnen voortbewegen. Niet meteen het strafste roofdier dus. En toch krijgen sommige mensen af ten toe te maken met... een kwallenbeet.Kwallenbeet?Vooreerst : een kwallenbeet is eigenlijk geen beet, ook al is het wel de juiste term. Maar kwallen bijten niet, ze steken met hun tentakels, als ze die hebben. De doorzichtige kwallen zijn doorgaans vrij ongevaarlijk, gekleurde kwallen wijzen al iets meer op een risico. Op hun tentakels zitten netelcellen en die bevatten gif, vooral om prooidieren te verdoven. Als de afgeschoten netelcellen in contact komen met de menselijke huid, dan kunnen ze pijn en irritatie veroorzaken. Net als bij wespen of bijen zijn de meeste in principe niet gevaarlijk voor de mens. De steek van een kompaskwal doet bijvoorbeeld serieus pijn, met verwondingen die kunnen doen denken aan striemen van zweepslagen, maar gevaarlijk zijn ze niet. Tenzij je misschien in een school kwallen terecht komt of -zoals bij bijen- allergisch bent voor een specifieke soort gif. In dat geval kan je wel serieus last ondervinden en raadpleeg je best een arts.Attack of the jellyfish?En voor een paar soorten hoeft het niet per se een school te zijn. De doos- of kubuskwal bijvoorbeeld, heeft wel al doden op zijn geweten, meer dan 5.000 sedert 1954 zelfs. Het gif van de dooskwal behoort tot het sterkste van de wereld en het doet zoveel pijn dat slachtoffers soms zelfs de kust niet meer halen. De piepkleine irukandji (mooie naam nog!), nog geen cm groot, wordt bijvoorbeeld zelfs beschouwd als het giftigste dier op aarde. Als je geraakt wordt door de tentakels van de iukandji, dan duurt het tot twintig minuten voor de symptomen de kop opsteken : zeer sterk verhoogde bloeddruk, ondraaglijke pijn in ongeveer alle spieren, misselijkheid en mogelijk vochtophoping in de longen. Daar moeten we vermoedelijk geen tekening bij maken? Maar geen paniek, geen dooskwallen in Blankenberge of Middelkerke, dit beestje vertoeft doorgaans in de wateren aan de oostkust van Australië.Welke komen er dan wel voor in de noordzee? Wel, dat is dan vooral de oorkwal (10 - 40 cm groot), de kompaskwal, de gele en de blauwe haarkwal (met 2 meter de grootste kwal ter wereld, al worden ze niet zo groot in West-Europese wateren), en de bloemkoolkwal. Deze laatste is mooi om zien (in het water) en heeft bovendien geen tentakels, zodat ie ook niet vervelend is of kan worden.Wie een date zoekt : de blauwe haarkwal komt meestal van april tot juli, de oorkwal van april tot eind augustus, de zeepaddenstoel of bloemkoolkwal van augustus tot oktober en de de kompaskwal van juli tot september. Tips?Voorzichtigheid is de moeder van de porseleinwinkel en zo, dus wie kwallenbeten wil vermijden, gaat best niet zwemmen in wateren waar gewaarschuwd wordt voor de aanwezigheid van de dobberende dweebs. Het is ook af te raden aangespoelde kwallen aan te raken, hoe uitnodigend dat voor een pookgrage passant ook moge wezen. Zelfs dode kwallen kunnen nog giftig zijn.Als je dan toch gestoken bent, zoek dan in geen geval iemand die op de wonde wil plassen. Dat is een fabeltje en helpt voor geen meter. Wat wel helpt, is spoelen met een zure vloeistof, zoals azijn of ammoniak, en met zeewater. Spoelen met zoet water, of over de wonde wrijven met een handdoek of zand, is géén goed idee, dan worden de netelcellen die niet zijn 'afgeschoten' net geactiveerd.(FV)>> Zin in een kwallenspelletje?