Ontroerend Goed: Geschutsbedding Batterij Braunschweig in Knokke-Heist

Met een eigenzinnige blik op de vaak vanzelfsprekende pareltjes van on(t)roerend erfgoed trekken fotograaf Pieter Clicteur en journalist Bert Vanden Berghe door West-Vlaanderen.

Ze zijn verweven met ons landschap: het beton en het staal, grijze restanten van een periode die bloedrood kleurde. Het zijn littekens, fysieke herinneringen aan het slechtste in de mens, in het mooiste van de natuur. Sommige vervagen, andere worden in ere gehouden, heel zelden krijgen ze een nieuwe bestemming. De fontein in het hart van het imposante domein van de Royal Zoute Golf Club behoort tot die laatste categorie.

Op de plek waar vandaag golfballetjes vliegen in plaats van lege kogelhulzen, was iets meer dan een eeuw geleden een zogeheten geschutsbedding van de Batterij Braunschweig. Zo’n batterij was een opstelling van artilleriewapens, bedoeld als afweersysteem. De Duitsers gebruikten die om vluchtende Belgen tegen te houden en de twee plekken die de grootste bedreiging vormden voor een herovering te bewaren: de haven van Zeebrugge en de monding van de Schelde. In Knokke stond er een tiental batterijen opgesteld. De zwaarste had kanonnen die reikten tot Vlissingen. Toen de Duitsers op het einde van de oorlog de bui zagen hangen, werden de onderdelen ervan naar Frankrijk verkast en bleef het domein gehavend achter.

Het zou nog tien jaar duren vooraleer de beddingsput gevuld werd. Niet met steengruis, zoals zo vaak, maar met water. Advocaat Frans-Jan Thys, die er Villa Maeger Scorre (verwijzend naar de magere schorre, of het duinengebied, red.) liet neerplanten, sprak een Brussels kunstenaar aan om er centraal een zonnewijzer in te plaatsen. Zo doorzichtig mogelijk, om het zicht op de tuin en het golfterrein naar eigen zeggen niet te verhinderen. Vandaag kijken we er nog altijd doorheen, net zoals we langs de vele littekens in onze contreien kijken. Langs het bloedrode grind, langs het kraterachtige landschap, maar wel altijd hoopvol in de richting van de zon.