Na jarenlange schorsing duikt ‘superflik’ op in het korps van boezemvriend Jean-Marie Dedecker

Daels en Dedecker: vrienden voor het leven. (foto Christophe De Muynck)
Laurens Kindt

West-Vlaanderen heeft er een topflik bij. Kris Daels (56), voormalig teamchef bij de speciale eenheden en de meest succesvolle undercoveragent van België ooit, is sinds kort commissaris bij de politie van Middelkerke. En dat is geen toeval, want Daels was eerder al judoka onder coach Jean-Marie Dedecker en werkte ook voor hem als parlementair medewerker. De twee boezemvrienden zijn nu verenigd. “Wij gaan samen op pensioen”, klinkt het.

Plaats van afspraak voor het dubbelgesprek tussen Jean-Marie Dedecker en de nieuwste aanwinst voor zijn politiekorps is het gemeentehuis van Middelkerke. “Hey Kriske, alles goed?” – “Hier zie, de Kris”, klinkt het overal. Hoewel hij amper vier maanden aan de slag is in de kustgemeente, kent zowat iedereen al Kris Daels. Dat was ooit anders. Acht jaar lang was Daels actief als undercoveragent en hield hij zijn ware identiteit goed verborgen.

Als Danny Desmedt infiltreerde hij maar liefst vier jaar aan een stuk in één van de grootste drugsbendes ooit in ons land. Tientallen duizenden euro spendeerde Danny Desmedt in louche bars in West-Vlaanderen om dichter bij zijn target, drugsdealer Eddy B., te geraken. Met succes: toen de bende opgerold werd, kon de Belgische Staat 2,5 miljoen euro in beslag nemen. Soms was Kris Daels vier, vijf undercoveroperaties tegelijk aan het voeren, telkens met een andere identiteit.

Hij waagde zijn leven toen hij zich op vraag van justitie liet opsluiten in de beruchte Nederlandse Bijlmergevangenis om een moordcomplot op een magistraat uit te vissen. Alles zette hij op het spel om criminelen te vatten. Tot hij tijdens één van zijn opdrachten ontdekte dat een commissaris bij de Brugse federale politie zich als een halve pooier gedroeg en mee gangbangs organiseerde. In zijn boek Alpha 20, dat ook de basis was voor de tv-reeks De Infiltrant, deed hij daarover een boekje open. Van de ene dag op de andere werd Kris Daels geschorst. Koud gepakt door de organisatie waarvoor hij zijn eigen leven op het spel zette, de politie. Maar altijd, áltijd, was er zijn boezemvriend: Jean-Marie Dedecker, de coach die hem als jonge judoka had gevormd tot de straatvechter met de ethiek van een samoerai, zoals Dedecker hem typeert.

Dat Kris Daels nu opduikt in Middelkerke is geen verrassing.

Jean-Marie Dedecker: “Neen. Toen ik wist dat zijn schorsing opgeheven was, heb ik hem meteen gebeld en hem een job aangeboden. Door het pensioen van de vorige korpschef (Joos Duchi, red.) was hier een plaats vrijgekomen en ik vond Kris de geknipte man om de rechterhand van de waarnemende korpschef te worden. Ik ken hem al veertig jaar: hij is ooit één van mijn topjudoka’s geweest in mijn nationale judoploeg. Maar plots was hij daar verdwenen. Bleek dat hij bij het Speciaal Interventie Eskadron (de speciale eenheden van de politie, nu de ‘Directie Special Units’, red.) zat. Vijftien jaar heb ik hem niet gehoord, tot hij op een dag in mijn bureau stond.”

Kris Daels: “Ik was toen actief bij de federale gerechtelijke politie en stootte op informatie over zedenfeiten die gepleegd werden door een commissaris van de Brugse federale politie. Vanuit justitie en politie stond ik onder enorme druk om een en ander toe te dekken, wat ik niet vond kunnen. Ik moest mezelf dus indekken. Ik was bang dat mijn bewijsmateriaal bij een huiszoeking zou verdwijnen en dus ben ik naar Jean-Marie gestapt. ‘Jij bent de enige mens op de wereld die ik blind vertrouw’, heb ik hem gezegd. ‘Stop alles in je kluis en breng het naar buiten mocht mij iets overkomen’, gaf ik hem de boodschap. Jean-Marie was toen parlementair onschendbaar als volksvertegenwoordiger en dus konden ze zijn kluis niet zomaar doorzoeken. Plus: ik wist dat hij de ballen aan zijn lijf had om de zaak effectief naar buiten te brengen mocht dat nodig blijken.”

Uiteindelijk bracht u alles zelf naar buiten in ‘Alpha 20’ en werd u preventief geschorst. Opnieuw was daar Jean-Marie om u op te vissen.

Jean-Marie Dedecker: “Ik heb Kris dan binnengehaald als parlementair medewerker. Eigenlijk was dat hilarisch. De politietop dacht van hem af te zijn, maar Kris werd onze speurneus bij Lijst Dedecker. Hij was de man met de contacten en de ervaring. Samen hebben we fantastische dingen gedaan: Fientje Moerman is moeten aftreden als minister na gesjoemel met consultancy-contracten, er was de secretaressen-affaire van politiebaas Fernand Koekelberg die ook een stap opzij moest zetten en we hebben Patrick Dewael als binnenlandminister in nauwe schoentjes gebracht. Ondertussen probeerde men Kris te kraken: minstens tien administratieve en gerechtelijke onderzoeken werden gestart, maar altijd zonder gevolg. Het halve strafwetboek hebben ze hem ten laste gelegd, maar tevergeefs. Men wou hem uitputten, ook financieel. Dat was een echte karaktermoord.”

Kris Daels: “Een preventieve schorsing legt men op als er een onderzoek loopt tegen een politie-ambtenaar en men de afloop daarvan wil afwachten. Dat duurt normaal gezien een paar maanden. In mijn geval net iets langer. (lacht) Je kan dan twee dingen doen: in een hoekje kruipen en roepen dat het niet eerlijk is of recht krabbelen. Ik koos voor dat tweede. Ik heb tijdens mijn schorsing zeven hogere diploma’s behaald, waaronder een master in de Rechten en een postgraduaat aan de Fiscale Hogeschool. En ik heb hard gewerkt, om praktijkervaring op te doen als jurist en fiscalist. In december 2019 kreeg ik plots een telefoontje van een directeur van de federale politie. Hij had mijn dossier helemaal doorworsteld en was tot de conclusie gekomen dat mij niets te verwijten viel. Men zou zelfs geen tuchtonderzoek opstarten. Plots was ik weer politieman, een raar gevoel.”

Kris Daels in het kabinet van zijn 'baas' en boezemvriend Jean-Marie Dedecker. (foto Christophe De Muynck)
Kris Daels in het kabinet van zijn ‘baas’ en boezemvriend Jean-Marie Dedecker. (foto Christophe De Muynck)

Wat doet zo’n schorsing met een mens?

Kris Daels: “Dat was heel bitter. Ik ben onderuit gehaald door het systeem waarin ik geloofde en waar ik mijn leven voor op het spel had gezet. Maar goed: mijn jaren als judoka onder Jean-Marie hadden me geleerd hoe belangrijk het is dat je meteen weer recht staat. Dat was – letterlijk – ook zo bij de speciale eenheden. Een van de toelatingsproeven daar is de milling: ze zetten je in de ring en slaan tot je erbij neervalt. Dan kijken ze hoe lang het duurt voor je weer recht staat. Blijf je liggen, dan mag je het vergeten. Hoe sneller je recht staat, hoe meer kans je hebt om de rest van de opleiding succesvol af te ronden. En dus stond ik recht.”

Jean-Marie, dat beulenwerk heeft geloond.

Jean-Marie Dedecker: “Ik huiver als ik zie dat de soldaten nu ‘s avonds naar huis mogen om te slapen. Wellicht om dan nog de borst te krijgen van hun moeder. Kijk: topsport, dat is de universiteit van het leven. Altijd je grenzen verleggen, altijd net iets meer doen dan je tegenstander. Alleen zo word je kampioen. Ik herinner me een tornooi in Toulouse.”

(Kris Daels gniffelt)

“Ik ga het toch vertellen. Kris, onderbreek me als ik te veel vertel. Kris was 17 jaar en hij had ambras thuis. Hij mocht niet mee van zijn ouders. De avond voor we zouden vertrekken, staat hij aan mijn deur. Zonder kimono, maar hij wou mee. Hij is bij mij op de zetel blijven slapen en we zijn vertrokken. Onderweg stopten we in Parijs. Kris was als enige junior mee met een bende seniors. We belandden in de Rue Saint-Denis (pal in de rosse buurt, red.). ‘Als je wint, gaan we naar de madammen‘, beloofde ik Kris. Verliest hij wel zijn eerste gevecht in de poules niet? Razend was hij. Hij is toch kunnen doorstoten naar de reeksen en belandde uiteindelijk in de finale. Zijn tegenstander was de man van wie hij eerder verloren had. Ik denk dat hij die kerel zijn arm er bijna uitgetrokken heeft, zo razend was hij. En hij won. Dat is Kris ten voeten uit: een pitbull, een straatvechter, maar met de ethiek van een samoerai. Mooi toch? Hij mocht niet van zijn ouders, deed het toch en kwam thuis met een overwinning. En neen, we zijn achteraf niet naar de madammen geweest. Ik wist vooraf al dat we niet langs Parijs zouden terugkeren.” (lacht smakelijk)

Ik heb hier een foto uit 1981. Wat zou je die jonge snaken zeggen met de bagage die je nu hebt?

Jean-Marie Dedecker: “Dat ik fier op ze ben.”

Kris Daels: “Waw, die foto is toch ook een paar kilo geleden. Voor ons allebei. (lacht) Ik zou niet goed weten wat ik die kerels zou zeggen. Uiteindelijk is het voor mij allemaal goed afgelopen, maar ik besef heel goed dat het ook anders had kunnen lopen. Mocht ik niet geschorst geweest zijn, ik had nooit zoveel diploma’s behaald. Je levert de beste prestaties als je onder druk staat.”

De juniorenploeg van coach Dedecker (uiterst rechts). Kris Daels staat centraal, met zwarte broek. (GF)
De juniorenploeg van coach Dedecker (uiterst rechts). Kris Daels staat centraal, met zwarte broek. (GF)

Zijn jullie vrienden?

Kris Daels: “Als burgemeester is Jean-Marie mijn baas, als judocoach was hij een grote beuzak (lacht). Ik herinner me een training van hem, op het strand in Oostende. Je moest blijven doorgaan tot je hartslag boven de 210 zat, anders mocht je niet stoppen. Dan vloek je toch wel even. Maar ik heb altijd respect gehad voor Jean-Marie en dat respect is uitgemond in vriendschap. Dus ja: ik denk wel dat wij vrienden zijn. We zitten niet in elkaars bubbel, om het in coronatermen te zeggen, maar we weten wat we aan elkaar hebben en komen wel eens bij elkaar over de vloer. We kunnen ook ruziemaken – qua brullen ben ik zeker de gelijke van de brulboei – maar we gaan dan ook altijd een goeie pint drinken achteraf.”

Weten de jonge collega’s in het korps wie je bent?

Kris Daels: “Dat weet ik niet, dat is ook niet belangrijk. Er zijn er die me daarover aangesproken hebben, maar we moeten dat relativeren. Het is ook al zo lang geleden, die tijd bij de speciale eenheden en mijn jaren als undercoveragent. Ik heb hier een fantastisch en zeer polyvalent korps getroffen. Ik kan hier ook creatief zijn. Een voorbeeld: elk jaar in het zomerseizoen zijn er politiemensen te kort aan de kust. Ik heb dus de politie in Antwerpen aangeschreven en hen voorgesteld om een paar van hun mensen naar hier te detacheren, met hun gezin. Ze zitten aan de kust, ze draaien mooie diensten met nachtwerk en overuren en ze kunnen bij hun gezin zijn. Win-win, voor iedereen. In Brussel zal er nu allicht een kommaneuker aan het zoeken zijn of ik hiermee geen regels overtreed, maar goed: het probleem is opgelost. En ik ben zeker dat het wettelijk in orde is.”

Is dit de laatste halte voor ‘topflik’ Daels?

Jean-Marie: “Hij kan godverdomme zien van wel. Ik heb hem niet voor niets binnen gehaald.” (lacht)

Kris Daels: “Geen zorgen: we hebben dat zo afgesproken, inderdaad. Jean-Marie gaat er hier nog een tweede ambtstermijn bijdoen (Dedecker draait met zijn ogen, red.) en we gaan het hier samen uitzingen.”

Wie is Kris Daels?

Geboren op 3 maart 1964, opgegroeid in Aalbeke (Kortrijk), woont nu in Sint-Martens-Latem.

In 1983 gestart bij het Speciaal Interventie Eskadron, nu de Directie Special Units.

Acht jaar actief als undercoveragent.

In 2004 overgestapt naar de federale gerechtelijke politie in Brugge om te ‘ontluizen’.

In 2008 gedetacheerd en actief als parlementair medewerker bij Lijst Dedecker.

In 2009 preventief geschorst, ondertussen zeven diploma’s behaald en gewerkt.

In december 2019 wordt schorsing weer ingetrokken.

Sinds maart 2020 actief als commissaris bij de politiezone Middelkerke.